Od końca XX wieku można dostrzec proces usamodzielniania się szkockiego systemu politycznego, opartego m.in. na powstaniu nowych dewolucyjnych instytucji szkockich oraz wyodrębnionego subsystemu partyjnego. Oś sporów politycznych w Szkocji przebiegała głównie wokół kwestii konstytucyjnych - poparcia lub sprzeciwu wobec niepodległości Szkocji. Uzupełniający charakter miał spór dotyczący członkostwa w Unii Europejskiej (UE), choć z biegiem czasu oba te podziały zaczęły przebiegać równolegle. Mimo wieloletniej dominacji wyborczej oraz instytucjonalnej Szkockiej Partii Narodowej w Szkocji, kolejne referendum niepodległościowego i powrotu Szkocji do UE było mało prawdopodobne. Celem referatu jest wyjaśnienie procesów mających miejsce w systemie politycznym Szkocji w kontekście dwóch kluczowych wydarzeń ostatnich dwóch lat - światowej pandemii COVID-19 oraz rosyjskiej agresji na Ukrainę. Analiza będzie dotyczyła w głównej mierze: działań instytucji szkockich, apelu programowego szkockich partii politycznych, treści dyskursu i ewentualnych zmian postaw opinii publicznej w Szkocji oraz próby prognozy w kontekście niepodległości Szkocji.

Przedmiotem analizy zaprezentowanej w ramamch wystapienia konferencyjnego będzie wyjaśnienie fenomenu autorytu władzy politycznej Unii Europejskiej jako organizacji ponadnnarodowej, w kontekście założeń zawartych w wybranych teorii integracji europejskiej. Ponadnarodowość systemu politycznego Unii Europejskiej oznacza, że państwa narodowe utraciły monopol instytucji, które jako jedyne mają wpływ na sprawowanie władzy i zarządzanie sprawami publicznymi (Ruszkowski, 2010). Delegowanie kompetencji przez państwa na instytucje ponadnarodowe i ich ponowne rozdysponowanie pomiędzy organy UE powoduje, że władza sprawowana jest częściowo przez podmioty nie posiadające demokratycznej legitymizacji. O ile autorytet władzy politycznej państwa demokratycznego zakorzeniony jest w doktrynie suwerrenności ludu o tyle zasada ta nie znajduje bezpośredniego zastosowania do wyjaśnienia autorytetu władzy organizacji ponadnarodowej. Dlatego tematyka referatu koncentruje się wokół wybranych teorii integracji europejskiej w poszukiwaniu teoretycznego uzasadnienia autorytetu politycznego władzy ponadnarodowej.

Głównym dylematem zróżnicowanej integracji (differentiated integration - DI) jest to, że ma ona zarówno potencjał prointegracyjny jak i dezintegracyjny, bowiem ingeruje ona w procesy integracyjne i potrafi je zmieniać progresywnie i regresywnie. Rozpiętość skutków zróżnicowanej integracji lokuje ją z jednej strony blisko ryzyka fragmentacji i wykluczenia (spill-back) oraz ryzyka powstania równoległych rozwiązań instytucjonalnych lub rozwiązań wręcz sprzecznych z ideą i prawem UE (heterogeniczny potencjał DI) prowadzących do dezintegracji, a z drugiej strony daje szansę na nowe korzyści i pożądane efekty, które dotąd były nieosiągalne oraz na wzmocnienie zasad i wartości UE (spill-over), a co za tym idzie na pogłębienie integracji (homogeniczny potencjał DI) i zainicjowanie nowych zakresów integracyjnych.

W trakcie wystąpienia zaprezentowana zostanie myśli polityczna identytarian. Przede wszystkim myślicieli i aktywistów, takich jak: Guillaume Faye, Martin Sellner, i in. ze szczególnym uwypukleniem wizji Europy w ich myśli politycznej. Myśliciele ci, będący podglebiem intelektualnym dla prawicowych ruchów ekstremistycznych prezentują alternatywną przyszłość kontynentu, który zostanie zjednoczony kulturowo, choć jednocześnie będzie zdezintegrowany politycznie.