2022-09-22 11:00 - 13:00

  IFA: 215

Polityka zagraniczna Federacji Rosyjskiej – przewidywalność, chaos czy ideologia? - cz. 1

Moderator/rzy:

dr Rafał Lisiakiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Doktor nauk humanistycznych, politolog, specjalność: stosunki międzynarodowe. Od 2010 r. pracownik Katedry Studiów Politycznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Zainteresowania: polityka zagraniczna Federacji Rosyjskiej, stosunki polsko-rosyjskie.

Panel otwarty

Od początku rządów Władimira Putina trwają nieustanne dyskusje na temat przewidywalności lub nieprzewidywalności jego polityki zagranicznej. Nauka usiłuje wskazywać, że polityka zagraniczna Rosji jest przewidywalna, rządzi się jednak swoistymi prawidłami. Panel ma na celu wskazanie atrybutów polityki zagranicznej Rosji, właściwych dla kilku poziomów analizy: wewnętrznego, zewnętrznego (poziom systemu międzynarodowego) oraz jej uwarunkowań ekonomicznych, kulturowych i społecznych.

Na takie wieloczynnikowy charakter polityki zagranicznej państwa wskazują prace np. J. Rosenau, który w swojej matrycy atrybutów kształtujących politykę zagraniczną wskazał na 5 grup czynników: Idiosynkratyczne; Związanych z odgrywaną rolą w stosunkach międzynarodowych; Rządowe; Społeczne; Systemowe. Według Rosenau w przypadku państw dużych i wykazujących tendencje do zamykania się systematyka ważności tych czynników wygląda następująco: 1. Role, 2. Idiosynkratyczne, 3. Rządowe, 4. Systemowe, 5. Społeczne.

Podobnie, na konieczność analizy polityki zagranicznej państw na kilku poziomach zwraca uwagę realizm neoklasyczny, który wskazuje, że czynniki z poziomu systemu międzynarodowego podlegają „filtrowaniu” na poziomie wewnętrznym państwa. Kieruje to uwagę na uwarunkowania ideowe, rolę percepcji i grup wpływów w kształtowaniu polityki zagranicznej.

            Inne podejścia, jak neomarksizm w ramach międzynarodowej ekonomii politycznej usiłują tłumaczyć działania Rosji z punktu widzenia wyzwań modernizacyjnych państwa i obaw o neokolonialną politykę Zachodu.

            Zapraszamy zatem do wieloaspektowej dyskusji nad czynnikami kształtującymi politykę zagraniczną doby Putina.

Referaty:

dr hab. Ireneusz Topolski, prof. UMCS
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Instrument siły militarnej w polityce Federacji Rosyjskiej wobec Zachodu

opis

Zakończenie „zimnej wojny” i rozpad Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich doprowadziły do ograniczenia roli i znaczenia siły militarnej w stosunkach międzynarodowych. Przestała ona w sposób dominujący decydować o międzynarodowej pozycji państwa. Zmniejszeniu uległ również jej wpływ na politykę zagraniczną państw. Znaczenie siły militarnej stało się drugorzędne. Wyjątek stanowi Federacja Rosyjska, dla której potencjał militarny jest jednym z najważniejszych atrybutów mocarstwowości. Siła militarna odgrywa bardzo ważną rolę w polityce zagranicznej Rosji po zakończeniu „zimnej wojny”. Jednocześnie w tym okresie znacząco została ograniczona rola siły militarnej w polityce Zachodu, a przede wszystkim państw Europy. Podejście to stopniowo ulegało przewartościowaniu po aneksji Krymu w roku 2014. Diametralnie zmieniło się po agresji Rosja na Ukrainę w lutym 2022 roku. Celem referatu jest próba ukazania preferowanych przez Federację Rosyjską form wykorzystania instrumentu siły militarnej militarnych wobec Stanów Zjednoczonych Ameryki i państw Europy Zachodniej od roku 2021.

profil photo: Łukasz Gacek

dr hab. Łukasz Gacek, prof. UJ
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Współpraca energetyczna Chin i Rosji w obliczu wojny na Ukrainie

opis

Inwazja Rosji na Ukrainę wprowadziła spore zamieszanie na światowych rynkach energetycznych. Obserwowana zmienność na rynkach będąca następstwem gwałtownego wzrostu cen ropy i gazu, wprowadzenia sankcji i stopniowego ograniczaniem przepływów kapitałowych z Rosją, ożywiła dyskusję na temat bezpieczeństwa dostaw energii. Ograniczanie importu rosyjskich węglowodorów w Europie skłaniają władze w Moskwie do poszukiwania nowych rynków zbytu. Strategia energetyczna Rosji od ponad dekady zakłada stopniowe otwarcie na Azję Wschodnią, niemniej do tej pory eksport surowców był ukierunkowany głównie na rynki europejskie. Zasadnicze pytanie podjęte w referacie wiąże się zatem z określeniem możliwości i perspektyw czasowych dotyczących zwiększenia eksportu rosyjskich surowców do Chin, głównego odbiorcy energii w Azji Wschodniej. Izolacja Rosji na arenie międzynarodowej może ją skłonić do oferowania Chinom atrakcyjnych cenowo umów związanych z dostawami węglowodorów i otworzyć nowe możliwości inwestycyjne dla chińskich firm w rosyjskim sektorze energetycznym. W tym kontekście będzie zatem wpływać na polityczne wybory Chin i ich długofalową politykę energetyczną.

dr Rafał Lisiakiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Ekonomiczne przyczyny ataku Rosji na Ukrainę – ideologia czy ekonomia?

opis

Referat analizuje zagadnienie przyczynowości konfliktu Rosji z Ukrainą z punktu widzenia uwarunkowań gospodarczych. Autor przeanalizuje przede wszystkim wyzwania modernizacyjne przed którymi stoi Rosja oraz rolę koncepcji ekonomicznego rozwoju FR w kontekście konfliktu z Ukrainą. W tym względzie będzie się także odwoływał do teorii związanych z międzynarodową ekonomią polityczną, szczególnie neomarksizmu i merkantylizmu. Analiza tytułowego zagadnienia będzie dokonywana na kilku poziomach: uwarunkowań wewnętrznych w FR, polityki międzynarodowej oraz w odniesieniu do założeń teorii asymetrycznej współzależności.

dr Karolina Kotulewicz-Wisińska
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Stosunki bilateralne między Republika Moldawią a Federacją Rosyjską w XXI wieku

opis

W referacie będzie podjęta próba przedstawienia stosunków bilateralnych między Federaja Rosyjską a Republika Mołdawią po 1992 roku przez pryzmat relacji politycznych i gospodarczych na początku XXI wieku. Omówiony zostanie i problem Naddniestrza w stosunkahc dwustronnych między Mołdawia i Rosją.