2022-09-22 14:30 - 16:30

  IFA: 215

Polityka zagraniczna Federacji Rosyjskiej – przewidywalność, chaos czy ideologia? - cz. 2

Moderator/rzy:

dr Rafał Lisiakiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Doktor nauk humanistycznych, politolog, specjalność: stosunki międzynarodowe. Od 2010 r. pracownik Katedry Studiów Politycznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Zainteresowania: polityka zagraniczna Federacji Rosyjskiej, stosunki polsko-rosyjskie.

Panel otwarty

Od początku rządów Władimira Putina trwają nieustanne dyskusje na temat przewidywalności lub nieprzewidywalności jego polityki zagranicznej. Nauka usiłuje wskazywać, że polityka zagraniczna Rosji jest przewidywalna, rządzi się jednak swoistymi prawidłami. Panel ma na celu wskazanie atrybutów polityki zagranicznej Rosji, właściwych dla kilku poziomów analizy: wewnętrznego, zewnętrznego (poziom systemu międzynarodowego) oraz jej uwarunkowań ekonomicznych, kulturowych i społecznych.

Na takie wieloczynnikowy charakter polityki zagranicznej państwa wskazują prace np. J. Rosenau, który w swojej matrycy atrybutów kształtujących politykę zagraniczną wskazał na 5 grup czynników: Idiosynkratyczne; Związanych z odgrywaną rolą w stosunkach międzynarodowych; Rządowe; Społeczne; Systemowe. Według Rosenau w przypadku państw dużych i wykazujących tendencje do zamykania się systematyka ważności tych czynników wygląda następująco: 1. Role, 2. Idiosynkratyczne, 3. Rządowe, 4. Systemowe, 5. Społeczne.

Podobnie, na konieczność analizy polityki zagranicznej państw na kilku poziomach zwraca uwagę realizm neoklasyczny, który wskazuje, że czynniki z poziomu systemu międzynarodowego podlegają „filtrowaniu” na poziomie wewnętrznym państwa. Kieruje to uwagę na uwarunkowania ideowe, rolę percepcji i grup wpływów w kształtowaniu polityki zagranicznej.

            Inne podejścia, jak neomarksizm w ramach międzynarodowej ekonomii politycznej usiłują tłumaczyć działania Rosji z punktu widzenia wyzwań modernizacyjnych państwa i obaw o neokolonialną politykę Zachodu.

            Zapraszamy zatem do wieloaspektowej dyskusji nad czynnikami kształtującymi politykę zagraniczną doby Putina.

Referaty:

profil photo: Agnieszka Miarka

dr Agnieszka Miarka
Uniwersytet Śląski w Katowicach

Wpływ jesiennej wojny w Górskim Karabachu z 2020 roku na pozycję Federacji Rosyjskiej w regionie Kaukazu Południowego

opis

Celem wystąpienia jest wyjaśnienie znaczenia ostatniej fazy konfliktu zbrojnego w Górskim Karabachu z 2020 roku dla strategicznego balansu sił w regionie Kaukazu Południowego. Podczas wystąpienia zostanie omówiony wpływ konfliktu na geopolityczną rywalizację Federacji Rosyjskiej z Turcją odnośnie strefy wpływu w regionie oraz implikacje dla Armenii i Azerbejdżanu w kontekście relacji z przywołanymi mocarstwami. Ponadto istotną kwestią poruszoną w trakcie wystąpienia będzie jego oddziaływanie w zakresie reorganizacji podwójnie zogniskowanych relacji patronackich. Odnosi się to do sytuacji, gdy  relacje patron-klient są konstytuowane w formule państwo de facto- państwo średniego rzędu, które jednocześnie jest klientem wielkiego mocarstwa. Przywołany wariant opisuje kooperację na linii Republika Górskiego Karabachu-Armenia-Federacja Rosyjska. Bez wątpienia wydarzenia z 2020 roku spowodowały osłabienie pozycji Erywania oraz wzmocnienie bezpośredniego zaangażowania jego patrona w kreowanie sytuacji w Górskim Karabachu. 

dr Damian Strycharz
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Polityka zagraniczna Rosji: zmiana czy ciągłość?

opis

Niedawna inwazja Rosji na Ukrainę zmusza nas do ponownego przeanalizowania międzynarodowego zachowania Rosji i różnych czynników je kształtujących. Analizy rosyjskiej polityki zagranicznej, które pojawiły się w ostatnich latach, często mówią o zmianach w zachowaniu Moskwy na arenie międzynarodowej. Niemniej jednak, pewne elementy obecnej polityki zagranicznej Rosji można było odnaleźć także w latach 90. XX wieku. Poniższy artykuł analizuje, w jakim stopniu zachowanie Moskwy na arenie międzynarodowej zmieniło się od upadku Związku Radzieckiego. Ponadto, próbuje on odpowiedzieć na pytanie, na ile rosyjska polityka zagraniczna jest wynikiem długofalowego planowania strategicznego, a na ile jest ona oportunistyczna i zależna od bieżących wydarzeń, a przez to nieprzewidywalna, a nawet chaotyczna. Analiza koncentruje się głównie na polityce zagranicznej Moskwy wobec Zachodu i obszaru post-radzieckiego. Bierze ona pod uwagę zarówno czynniki materialne (sytuacja gospodarcza, stabilność wewnętrzna), jak i ideacyjne (tożsamość narodowa, dominująca ideologia).

profil photo: Agata Włodkowska

dr hab. Agata Włodkowska, prof. AFiB Vistula
Akademia Finansów i Biznesu Vistula

"Doktryna macho" czyli o polityce zagranicznej Federacji Rosyjskiej inaczej

opis

W niektórych krajach, zwłaszcza w Ameryce Południowej i Środkowej machismo oznacza kult silnego, władczego i agresywnego mężczyzny. Jeszcze do niedawna wizerunek Władimira Putina był opierany na kulcie macho. Prezydent jeździł konno, pomagał polarnikom znakować białego niedźwiedzia czy usypiał dziką tygrysicę. Mimo upływu lat i coraz bardziej podeszłego wieku prezydenta, Putin wciąż próbuje być macho, również podczas negocjacji z przywódcami Zachodu poprzedzających lutową agresję na Ukrainę. Kultowi agresywnego mężczyzny hołdują też Rosjanie. Według statystyk, w Rosji co 40 minut z rąk swojego partnera ginie kobieta.

Elementy zachowań maczystkowskich odnajdujemy również w międzynarodowej aktywności Rosji, w tym w jej agresji przeciwko Ukrainie. Tocząca się wojna rosyjsko-ukraińska, jej przyczyny, przebieg,sposób jej prowadzenia oraz narracja jej towarzysząca skłoniają do spojrzenia na toczący się konflikt z uwzględnieniem perspektywy feministycznej, innej niż dominująca w przekazie medialnym oraz w większości publikacji analitycznych i naukowych.

prof. dr hab. Marek Pietraś
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Rosja - geopolityka asymetrycznego mocarstwa

opis

Między Rosją a Stanami Zjednoczonymi i państwami Europy Zachodniej istnieje olbrzymia różnica potencjałów wojskowego i gospodarczego. Celem referatu jest próba identyfikacji strategii geopolitycznej Rosji i jej identyfikacji w warunkach wskazanej różnicy potencjałów. Do analizy tej proponowane jest wykorzystanie istotnych w nauce o stosunkach międzynarodowych kategorii analitycznych takich jak: 1) "kultura strategiczna", aby identyfikować cele strategiczne Rosji; 2) "konsolidacja państwa i budowanie odporności (resilence)" w polityce wewnętrznej w celu łagodzenia presji zewnętrznej; 3) "zależność (energetyczna) i penetracja" (polityczna, gospodarcza, informacyjna, wywiadowcza) w celu osłabiania spójności Zachodu z pytaniem o "podatność" liberalnych demokracji na zależność i działania penetracyjne. W kontekście agresji Rosji na Ukrainę istotne jest pytanie  co zawiodło w geopolityce asymetrycznego mocarstwa????