Refleksja nad politycznością zjawisk jest w literaturze przedmiotu bogata i wieolwątkowa, niemniej jednak, wielości głosów na temat cech polityczności, aspektów polityczności czy charakteru politycznych relacji społecznych, jak i towarzyszącej temu debacie nad złożonością, syndromatycznością czy rozmytością przedmiotu badań politologicznych nie towarzyszy - jak się zdaje - adekwatnie pogłębiona dyskusja nad procesami upolityczniania oraz depolityzacji zjawisk. Jesli bowiem przyjmiemy, że zjawiska mogą być polityczne warunkowo i tymczasowo, to niezbędną wydaje się refleksja nad momenatami krytycznymi dla "stawiania się politycznym" oraz utraty tego statustu. Stąd potrzeba badań nad procesami polityzacji i depolityzacji, a w szczególności kwestii, dzięki której zjawiska do tej pory nieupolitycznione stają się polityczne lub upolitycznione stają się nie-polityczne, a więc zagadnieniu (de)humanizacji. Podstawowa teza referatu jest więc następująca: kluczowym warunkiem polityzacji jest przypisanie komuś możliwości działania, podejmowania decyzji, sprawstwa oraz odczuwania, świadomości interesów i potrzeb, zaś kluczowym warunkiem depolityzacji jest odebranie komuś możlliwości działania i odczuwania. Owo odebranie ma zarówno postać psychologiczną będąc zjawiskiem z zakresu percepcji grupowej, jak i społeczną oraz organizacyjną związaną z tworzeniem ograniczaających, dyskryminujących warunków życia. Co za tym idzie, u podstaw każdego zjawiska politycznego leżą procesy humanizacji i dehumanizacji, będąc odpowiedzialnymi także za procesy integracji, dezintegracji i reintegracji. W efekcie, referat omawia szczegółowo procesy społeczne i psychologiczne leżące u podstaw (de)humanizacji oraz ich konsekwencje dla zjawisk politycznych.

Dlaczego we współczesnym świecie występują silne tendencje dezintegracyjne, choć istnieje wiele obiektywnych i – wydawałoby się – niezwykle ważkich czynników sprzyjających integracji i reintegracji? Co staje na przeszkodzie procesom (re)integracyjnym i czy w dzisiejszym świecie zmienna przecież wola polityczna i interesy państw są kategoriami, które by efektywnie wyjaśniały brak postępów w (re)integracji w skali regionalnej i globalnej? Czy polityka może skutecznie przeciwdziałać entropii i chaosowi, a jeśli tak, to jaka polityka i komu miałoby na tym zależeć?

To tylko niektóre z licznych pytań, które nasuwają się badaczowi procesów integracyjnych – dezintegracyjnych – reintegracyjnych we współczesnym świecie i które domagają się odpowiedzi, zwłaszcza że – patrząc globalnie – chodzi o kształt tegoż świata, co ma wtórnie, lecz bezpośrednio przełożenie na panujące w nim relacje i na jakość życia. Wydaje się zatem, że warto – choćby po to, by stymulować dyskusję naukową – przyjąć radykalną perspektywę teoretyczno-interpretacyjną, by spróbować zmierzyć się intelektualnie w sposób krytyczny z istniejącym (nie)porządkiem rzeczy i poprzez jego analizę dojść do wniosków nie tylko opisowych i wyjaśniających, ale również normatywnych.

Zdolność do przetrwania i rozwoju systemów społecznych jest związana z mechanizmami ich integracji i dezintegracji. Kluczową rolę w tym zakresie odgrywają mechanizmy instytucjonalne oraz procesy artykulacji sprzecznych i kofliktowych interesów interesariuszy systemów. Z jednej strony, strategia przetrwania i rozwoju systemów jest funkcją i rezultatem reprodukcji ich struktury i mechanizmów koordynacyjnych, z drugiej, strukturalne mechanizmy artkukulacji i koordynacji interesów są w teleologicznej perspektywie instrumentem realizacji strategii przetrwania i rozwoju. W referacie zamierzam zaproponować i poddać pod dyskusję  interpretację kluczowych kategorii oraz zarysować całościowy model analizy problemu.

Ewolucja obecności i funkcjonowania grupy w przestrzeni społecznej i politycznej zalicza rozmaite etapy, tak integracji, jak i dezintegracji. Mogą one mieć swoje źródło zarówno wewnątrz samej grupy, jak również w jej otoczeniu. Analogicznie do tego mogą przynosić zróżnicowane konsekwencje. W tym kontekście kształtuje się grupowa świadomość (samowiedza), tożsamość (własna odrębność) i podmiotowość (możliwość wpływu). Budowane są one przez specyficzne dla danej grupy doświadczenia i uwarunkowania. Wykuwają się zarówno w konflikcie politycznym, ale i w stanie względnej integracji społecznej.

Ten teoretyczny opis znajduje swoje odzwierciedlenie w życiu społecznym i politycznym.I tak pod tym względem ostatnia dekada jest ciekawym studium nad fenomenem śląskiej etniczności. Przeszła ona proces, który można roboczo określić określić ewolucją od hurra optymizmu do realizmu politycznego. Entuzjazm i oczekiwania po Spisie Powszechnym roku 2011 konfrontowały się z (nie)możliwością realizacji swoich aspiracji. Te pozornie dezintegrujące bariery niejednokrotnie skutkowały większą determinacją w podejmowaniu działań w warunkach sprzeczności. Jest to zresztą zapoznany mechanizm jednoczący, który był częścią konceptualizacji zjawiska polityczności. Poza jednak zewnętrznymi warunkami integracji lub dezintegracji, mamy jeszcze do czynienia z procesami odśrodkowymi. Do tego zakresu należy zaliczyć zdolność do podjęcia wspólnego wysiłku na rzecz rozwoju tożsamości i sprawczości, jak również braku konsensusu co do wypracowania strategii działania.

W planowanym referacie mam zamiar przeanalizować elementy integracji i dezintegracji, jakie towarzyszą budowie grupowej świadomości, tożsamości i podmiotowości w odniesieniu do śląskiej etniczności przez pryzmat kategorii teoriopolitycznych.