2022-09-22 14:30 - 16:30

  WPAiE: 215 A

INTEGRACJA – DEZINTEGRACJA – REINTEGRACJA Procesualny cykl polityki - cz. 2

Moderator/rzy:

prof. dr hab. Mirosław Karwat
Uniwersytet Warszawski

Specjalność: teoria polityki i socjotechnika polityczna. Kierownik Katedry Teorii Polityki i Myśli Politycznej na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW.

Panel otwarty

Spojrzenie na politykę z dystansu historycznego, z perspektywy „długiego trwania” struktur instytucjonalnych, systemów ideologicznych, jak i podmiotowości wielkich grup społecznych i wspólnot o zasięgu międzynarodowym skłania do dostrzeżenia w niej powtarzalnego schematu przekształceń i ewolucji  form samookreślenia zbiorowego, samoorganizacji. Etapy konfiguracji interesów, dojrzewania sił społecznych, krystalizacji i interpretacji wielkich idei, konsolidacji i stabilizacji zrzeszeń, konstrukcji porządku normatywnego i infrastruktury instytucjonalnej często przerastają w etapy negacji stanu wyjściowego czy spuścizny ideowej, tradycji. Te następują pod znakiem dysonansu dążeń i rozejścia się dróg sił sprzymierzonych, rewizji dogmatów doktrynalnych i dotychczas oczywistych pojęć (a nawet programowego rewizjonizmu), dezinterpretacji symboli i kryteriów tożsamości, dekadencji i rozpadu wspólnot ideowych, ruchów społecznych, partii, państw, imperiów, dekonstrukcji ustroju państwa i ładu międzynarodowego. Na tych etapach negacji z kolei często nie kończy się historia danych struktur, gdyż przerastają one w proces paradoksalnego lub tylko pozornie paradoksalnego nawrotu jakości wcześniej przekreślonych, odesłanych do lamusa. Śledzimy wtedy procesy rehabilitacji skompromitowanych – wydawałoby się – idei, restytucji tendencji, które wcześniej zbankrutowały, rekonfiguracji sił, sojuszy i konfliktów, reinterpretacji idei, restauracji porządków zanegowanych.

Występowanie takich cykli nasuwa nieodparte skojarzenie z prawami logiki formalnej i zwłaszcza dialektycznej (negacja negacji), z Heglowską triadą „teza – antyteza – synteza”, jak również ze współczesnymi koncepcjami psychologicznymi („dezintegracja pozytywna” Kazimierza Dąbrowskiego; analiza mechanizmów transgresji kulturowej – u nas w poszukiwaniach Józefa Kozieleckiego). I do takiej tradycji intelektualnej warto dziś powrócić – w epoce kryzysu wyobrażeń i stosunków długo uznawanych za ustabilizowane i ostateczne; kiedy odpowiedzią na kryzys są nie tylko poszukiwania innowacyjne, eksperymentalne, ale również „remanenty” i aktualizacje historyczne.

W ewolucyjno-procesualny schemat INTEGRACJA – DEZINTEGRACJA – REINTEGRACJA wpisują się m.in. doświadczenia kościołów chrześcijańskich (unifikacja i konsolidacja – schizmy, herezje,  Reformac

Referaty:

dr hab. Magdalena Mikołajczyk
Uniwersytet Wrocławski

Pogorzelisko i zarzewie. Ideowe i symboliczne ramy zmiany politycznej

opis

Idee są wielkimi siłami zmian społecznych, aktywizują ruchy społeczne, wygaszone powstają jak Feniks z popiołów w określonego typu okolicznościach. Poglądy umożliwiające kształtowanie państw, systemów politycznych czy innych jeszcze podmiotów polityki są stale rewidowane, wpływając na ich dekonsolidację. Każdy dogmatyzm ma już w sobie ziarno niepokoju, iskrę tlącego się buntu.  Hegemonii odpowiada niezmordowana kontrhegemonia, budująca  siły protestu, polityczną opozycję, ostatecznie (co możliwe) nowy ład instytucjonalny. Ale chociaż pękają metaforyczne lodowce różnego typu ortodoksji, nowatorstwo jest stosunkowo rzadką zdolnością, zaprzeczenie jest łatwiejsze niż innowacja, co nie znaczy, że nie konstytuuje zupełnie innego niż poprzedni "punktu wyjścia". Prekursorzy polskich (nie tylko, ale także) badań historii idei oraz teoretycy zajmujący się społeczną lub polityczną zmianą pokazują ograniczoną  możliwość oceny (sowa Minerwy, późny wnuk), nielinearność i aleatoryczność obserwowalnych procesów, z dostrzegalną jednak dialektyką czy cyklicznością. Przedmiotem prezentowanej analizy będzie właśnie owo zdumienie - że niezmienne ulega erozji , że obserwowalna jest Krauzowska retrospekcja przewrotowa lub przekonania odwrotne że w krótszej perspektywie czasowej "łatwiej wyobrazić sobie koniec świata niż koniec kapitalizmu".

dr hab. Piotr Borowiec, prof. UJ
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Od integracji do reintegracji społecznej. Praktyki repartycji jako polityczne mechanizmy przekształcania społeczeństwa.

opis

W referacie zostaną przedstawione praktyki repartycji, narzędzia polityczne i składniki polityki służące politykom do realizacji celów politycznych. Repartycje podążają za społecznymi oczekiwaniami, pozwalają mobilizować wyborców, zakorzeniają polityków w problemach społecznych. Ich zadaniem jest także kwestionowanie prawomocności porządku, odmowa akceptacji jego nierówności. Nawołują do odrzucenia dominujących hierarchii, odczuwanych dyskryminacji i krzywd. Występując jako przeciwstawienia, ukazują dwie strony, między którymi zachodzą niesprawiedliwe uprzywilejowania. Jednocześnie nawołują do ich likwidacji. Repartycje najczęściej upolityczniają podziały, zakotwiczając się wokół nierówności. Te relacje czynią repartycje atrakcyjnymi i przydatnymi tworami, nawiązują one bowiem do bliskich jednostkom doświadczeń. Dlatego repartycje są także formami diagnozowania kondycji porządku, głębokości nierówności, oczekiwań i nastrojów społecznych. Celem wystąpienia jest ukazanie istoty praktyk repartycji, nowej kategorii analitycznej służącej tworzeniu i wyjaśnianiu polityki, silnie powiązanej ze zjawiskami podziałów społecznych. Celem wystąpienia jest ukazanie procesualnego charakteru praktyk repartycji.

dr hab. Leszek Sobkowiak, prof. UWr
Uniwersytet Wrocławski

Ekonomiczne, polityczne i kulturowe mechanizmy integracji i dezintegracji społecznej

opis

Tytuł V Kongresu Politologii zawiera w sobie postulat pojmowania rzeczywistości politycznej jako bytu dynamicznego, charakteryzującego się współwystępowaniem mechanizmów „ładu” i „chaosu”, stabilności i niestabilności, zmian ewolucyjnych i rewolucyjnych, przekształceń będących rezultatem  intencjonalnego sprawstwa i żywiołowości, integracji i dezintegracji itd.

Dominującym w pewnych okresach historii i we współczesnych czasach typom ładu społecznego/ładu politycznego, zwykle towarzyszyły trendy im przeciwstawne, niekiedy mające marginalny, „niespełniony” wpływ na rzeczywistość, niekiedy stopniowo bądź gwałtownie powiększające swój potencjał i zyskujące rangę znaczącego zagrożenia dla danego ładu, wreszcie niekiedy prowadzące do jego upadku - czego dobrym przykładem są fale demokratyzacji w ujęciu Huntingtona.

Dynamika rzeczywistości politycznej może być badana w węższym ujęciu, poprzez koncentrację na zjawiskach i procesach stricte politycznych. Jednakże postulaty interdyscyplinarności, syndromatycznego ujmowania przedmiotu badań, wyjaśniania integralnego itp., orientują procesy poznawcze również na czynniki współtworzące przestrzeń „okołopolityczną”.

Przedmiotem referatu są współzależne, przeplatające się procesy integracji i dezintegracji społecznej w ekonomicznym, politycznym i kulturowym wymiarze, z uwzględnieniem ich źródeł, mechanizmów i konsekwencji. Analizie poddane zostaną między innym: kondycja gospodarki światowej i gospodarki krajowej, zasady i kryteria dystrybucji dóbr materialnych oraz faktyczne ich przepływy,  struktura zawodowa społeczeństwa, nowoczesne technologie, rodzaje systemu politycznego, modele i praktyka sprawowania władzy politycznej, właściwości konfliktów, wzorce partycypacji, legitymizacja/delegitymizacja polityczna, zróżnicowanie/polaryzacja społeczeństwa, postawy wobec dziedzictwa historycznego, świeckie i religijne systemy wartości, massmedia.