Budżety obywatelskie są praktycznie jedynymi przejawami demokracji partycypacyjnej w Polsce, w której można stosować osiągnięcia ICT (zgłaszanie projektów i głosowanie). W referacie omówione zostaną doświadczenia miast na prawach powiatu, w których realizowany jest budżet partycypacyjny w formie elektronicznej. Sprawdzono czy pandemia miała jakikolwiek wpływ na zmianę procedur przyjmowania b.o., wyniki głosowania itp.

Demokracja uczestnicząca zakłada aktywny udział obywateli we współrządzeniu. Zaangażowanie i skuteczność tego rodzaju aktywności społeczno-politycznej poszczególnych  jednostek warunkowane jest wieloma czynnikami. Należy tu niewątpliwie wskazać na formalne możliwości współdecydowania obywateli w sprawach publicznych. Niemniej decydujące znaczenie w efektywnym zastosowaniu określonych narzędzi demokracji uczestniczącej i tym samym w rzeczywistym zaangażowaniu społeczeństwa we współrządzenie, należy przypisać kulturze politycznej. W tym wypadku jest to kwestia ukształtowania kultury demokratycznej. Powstaje w związku z tym pytanie: jak możliwe jest zdemokratyzowanie społeczeństwa nie tyle w sposób odgórny (formalno-prawny) lecz oddolny, a zatem z inicjatywy poszczególnych obywateli? Odpowiedź na to pytanie znajduje uzasadnienie w kooperatyzmie. Przesłanki zasadności kooperatyzmu w odniesieniu do demokracji uczestniczącej stanowić będą podstawę rozważań w ramach proponowanego referatu.

Według indeksu demokracji The Economist Intelligence Unit, Estonia jest najwyżej ocenianą demokracją spośród wszystkich państw Europy Wschodniej. W metodologii tego think tanku reżim polityczny Estonii jest klasyfikowany jako „demokracja wadliwa”, co przejawia się z jednej strony w wolnych i uczciwych wyborach oraz przestrzeganiu podstawowych praw obywatelskich, zaś z drugiej strony wskazuje się na niski poziom partycypacji politycznej, słabą kulturę polityczną czy niedostatki w rządzeniu państwem. Jednocześnie Estonia jest państwem, które z powodzeniem w procesy partycypacji politycznej wdraża rozwiązania z zakresu ICT oraz e-votingu.

Prezentowane wyniki badania miały na celu zweryfikowanie, czy uwarunkowania pandemii Covid-19 wpłynęły na poziom partycypacji obywatelskiej na poziomie lokalnym, a także jaką rolę w tej sytuacji odegrały alternatywne metody głosowania. W badaniach skoncentrowano się na trzech głównych obszarach: 1) identyfikacji głównych instytucji demokracji partycypacyjnej na poziomie lokalnym w Estonii, 2) wskazaniu podstaw prawnych ich funkcjonowania, oraz 3) analizie głównych problemów i wyzwań dla demokracji partycypacyjnej na poziomie lokalnym w uwarunkowaniach postpandemicznych.