Media pod wpływem rozwoju Internetu, mediów społecznościowych, preferencji odbiorców czy zmian w społeczeństwie ulegają konwergencji. Na publikowane treści w tygodnikach ma wpływ również nacisk ekonomiczny i konieczność adaptowania się do trendów. Dlatego dziennikarze dostosowują sposób przedstawiania informacji, tak aby był dopasowany do wymagań czytelników. W celu zbadania tego zjawiska autorka przeprowadzi analizę, która będzie opierać się na porównaniu wydań tygodnika ,,Polityka” z 2009 i 2019 roku. Wybrane okresy badawcze są celowe – w związku z pandemią COVID-19 publikowane treści opierały się głównie na tematyce zdrowotnej, a analiza porównawcza będzie bardziej uzasadniona badawczo w odniesieniu do podobnych treści np. politycznych czy społecznych. Celem analizy będzie zbadanie zmian w sposobie prezentacji tytułów artykułów i głównych kategorii publikowanych treści.

Badacz stawia tezę, że tytuły artykułów z 2009 roku w tygodniku ,,Polityka” będą bardziej neutralne niż te publikowane w 2019 roku.

Główne pytania badawcze to:

• Czy tytuł artykułu jest neutralny?
• Czy w tytule artykułu nie przedstawia się danej osoby/podmiotu szczególnie pozytywnie?
• Czy w tytule artykułu nie przedstawia się danej osoby/podmiotu szczególnie negatywnie?
• Czy w tytule zostaje wspomniana dana osoba pierwszy raz z nazwiska?

 Badanie prowadzone jest w ramach Instytutu Dyskursu i Dialogu, którego głównym zadaniem jest analiza i weryfikacja materiałów dziennikarskich w kontekście staranności i rzetelności dziennikarskiej, a także stanie na straży jakości debaty publicznej w Polsce.

Przedmiotem wystąpienia będzie omówienie dyskursu dotyczącego pandemii koronowirusa na podstawie flagowych serwisów informacyjnych: Wydarzeń Polsatu, Faktów TVN-u, oraz Wiadomości TVP.  Podstawą w niniejszej pracy, będą materiały z monitoringu prowadzonego przez Instytut Dyskursu i Dialogu od października 2021 do marca 2022 roku. Fundacja INDID prowadzi szereg działań na rzecz naprawy debaty publicznej, między innymi: szkolenia z edukacji medialnej, przygotowywaniem raportów podsumowujących stan mediów np.: z wyborów prezydenckich, a także promuje i docenia dobre praktyki i postawy wśród dziennikarzy. Powyższe czynności mają na celu poprawę stanu mediów i powrót do rzetelności, obiektywizmu i bezstronności, jaką powinno charakteryzować się dziennikarstwo, zwłaszcza w ustroju demokratycznym.

 Ograniczenie w niniejszym referacie wyłącznie do telewizji, jest podyktowane próbą zsyntetyzowania omawianego problemu do jednego medium, będącego dla części społeczeństwa podstawowym źródłem wiedzy i informacji o szeroko aspektowym zjawisku, jakim okazała się pandemia. Jednocześnie jest to dowód na istnienie tzw.: baniek informacyjnych, które są charakterystycznym elementem dla współczesnej debaty publicznej. Kluczowym komponentem jest przedstawienie narracji w zależności od omawianego serwisu informacyjnego i rozdzielenie go od istniejących podziałów reprezentowanych przez poszczególne redakcje.

W swoim referacie autor odpowie na pytanie, jak wyglądał telewizyjny dyskurs nt. pandemii we wspomniany wyżej okresie. W szczególności zastanowi się, jak przedstawiana jest pandemia oraz kto informował widzów o koronawirusie i jego skutkach (eksperci-komentatorzy). Ten aspekt badania jest niezwykle istotny z perspektywy analizy stanu polskiej debaty publicznej – tak kluczowy dla społeczeństwa temat powinien zostać przedstawiony szczególnie w zgodności z zasadami dziennikarskiej staranności i rzetelności.

W polskim systemie medialnym tygodniki opinii o profilu społeczno-politycznym stanowią podsystem mediów jakościowych. Ich głównym odbiorcą są intelektualne elity społeczne, swoiści liderzy opinii funkcjonujący na wielu poziomach życia politycznego i gospodarczego państwa. Podobnie też rzecz ma się z dziennikarzami współpracującymi z tygodnikami - zazwyczaj są to elity publicystyczne z ogromnym doświadczeniem. Innymi słowy: tygodniki opinii to de facto media prowadzone przez dziennikarski "establishment" dla "establishmentu" kulturowego i symbolicznego. W tym kontekście w referacie autor poruszy zagadnienie podstawowe i fundamentalne dla demokracji - tj. pytanie o rolę, jaką faktycznie pełnią w polskim dyskursie prasowym tygodniki opinii. Czy - jakby wynikało to z koncepcji paralelizmów politycznych (Mancini, Hallin) - są one istotnie zależne od polityków i metod finansowania m.in. ze środków publicznych; czy bardziej pełnią rolę stabilizatora dyskursu w poszczególnych uniwersach symbolicznych?Referat będzie zawierał próbę udzielenia odpowiedzi na powyższe pytania. Podstawę empiryczną wystąpienia stanowią autorskie badania empiryczne przeprowadzone przez autora na potrzeby pracy doktorskiej na temat mechanizmów propagandy politycznej w polskich tygodnikach opinii. 

Jakość polskiej debaty publicznej uzależniona jest od swobody wypowiedzi (prawa do wolności słowa), wolności publikacji oraz swobody dostępu do informacji, w szczególności w sprawach publicznych (bez jakichkolwiek form cenzury). Jednak liczne ograniczenia dostępu do informacji publicznej - pomimo ustawowego uprawnienia - ewoluują. Ustawa o dostępie do informacji publicznej z 2000 roku stanowiła klasyczne demokratyczne uwarunkowanie budowania zrębów społeczeństwa obywatelskiego. Prawo do informacji publicznej obywateli (oraz przedstawicieli mediów) wydawało się niezagrożone. W praktyce jednak liczne pogłębiające się od 2015 r. bariery w dostępie do informacji publicznej, m.in. prawne ( ochrona danych osobowych, ochrona dóbr osobistych, ochrona informacji niejawnej, sfera bezpieczeństwa publicznego, itd.), ekonomiczne, kulturowe, polityczne, itd. - skutkują swoistą fikcyjnością tej instytucji prawnej. Zjawisko dawno zapomnianej klasycznej cenzury (prewencyjnej i represyjnej) niejako powraca w nowych formach ograniczeń dostępu do informacji. Interesujące są mechanizmy odmowy udzielania informacji publicznej, w szczególności w oparciu o przesłanki polityczne. Analiza tych uwarunkowań politycznych, stawia pod znakiem zapytania możliwość rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i prowadzenia na różnych płaszczyznach złożoności i w różnych aspektach debaty publicznej.    

Przeanalizowano dzienniki ogólnopolskie z różnych opcji polityczno-ideowych: „Trybuna Ludu” (później: „Trybuna”, „Dziennik Trybuna”), „Gazeta Wyborcza” i „Nasz Dziennik”, które ukazały się 13 grudnia w latach 1982-2021.

W wystąpieniu przedstawione zostaną następujące zagadnienia: 1) co doprowadziło do wprowadzenia stanu wojennego według autorów tekstów, 2) jaki był jego przebieg i czy stan wojenny był zgodny z prawem, 3) jakie inne wydarzenia są przytaczane przez autorów tekstów, gdy wspominany jest stan wojenny, 4) jak oceniają oni osoby odpowiedzialne za wprowadzenie stanu wojennego i co sądzą o ich rozliczeniu, 5) jaka jest według autorów rozpatrywanych tytułów prasowych generalna ocena stanu wojennego i jego skutków.

Postawiono hipotezę, iż ilość miejsca poświęcanego problematyce stanu wojennego w „Trybunie Ludu”, „Trybunie”, „Dzienniku Trybuna” i „Gazecie Wyborczej” maleje wraz z upływem lat, a w „Naszym Dzienniku utrzymuje się na stałym poziomie. Druga hipoteza dotyczy tego, iż publicyści „Trybuny Ludu”, „Trybuny”, „Dziennika Trybuna” mają do decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego stosunek afirmatywny, „Gazety Wyborczej” – ambiwalentny, „Naszego Dziennika” – krytyczny. Trzecia hipoteza zakłada, iż najwięcej pluralizmu w poglądach na temat stanu wojennego i jego oceny jest w artykułach „Gazety Wyborczej”.

Do przeprowadzenia analiz i weryfikacji hipotez zostały wykorzystane metody ilościowe i jakościowe.