Punktem wyjścia dla rozważań jest założenie, że dziedzictwo wspólnej historii jest źródłem określonych postaw społecznych, które wpływają na politykę zagraniczną państw, a przez to na wzajemne relacje polityczno-międzynarodowe. Złożone narracje funkcjonujące przede wszystkim na poziomie krajowym i ściśle powiązane z nimi polityki historyczne stały się w ostatnim czasie szczególnie istotne dla stosunków polsko-izraelskich. Celem analizy jest zidentyfikowanie i wyjaśnienie tych obszarów stosunków polsko-izraelskich, w obrębie których dochodziło do przecinania się wątków pamięci historycznej obu narodów, polityk historycznych w obu krajach oraz ich polityk zagranicznych, a przez stawały się one istotne dla konceptualizacji i operacjonalizacji badanego bilateralizmu. Referat analizuje rozbieżne lub kolidujące ze sobą narracje historyczne powielane w publicznych debatach w obu krajach. Ramy teoretyczne dla rozważań skonstruowano w oparciu o koncepcję konstruktywistycznego realizmu Barkina (Barkin 2010). Aby uzyskać głębszy wgląd w proces przemian wzajemnych relacji, genezę owych zmian, ich przebieg i skutki – badanie odwołuje się do koncepcji „religii obywatelskiej”. W wystąpieniu zaprezentowane zostaną wyniki badań empirycznych zrealizowanych na rzecz projektu pt.: "Kryzys w stosunkach polsko-izraelskich. Jak wyjaśnić i zrozumieć bieżące zmiany w polityce zagranicznej Polski i Izraela" - opracowywanego w ramach H.1.12.2021 MiniGRANTU POB Heritage IDUJ (edycja IV). W projekcie wykorzystano studium przypadku i analizę śledzenia procesów, ważnym źródeł informacji są pogłębione wywiady z decydentami politycznymi, urzędnikami i ekspertami. 

Celem artykułu będzie analiza miast pogranicza polsko-niemieckiego w kontekście transgranicznej polityki historycznej. Termin ten, zaproponowany przez Hansa Henninga Hahna, odnosi się do udziału podmiotów zewnętrznych w kształtowaniu pamięci zbiorowej danego społeczeństwa. Szczególnie wyraźnie zatem, transgraniczną politykę historyczną, można zaobserwować w miastach pogranicza. Artykuł przybliży zarówno uczestników tej polityki, w tym zwłaszcza nieformalnych podmiotów (np. regionaliści, stowarzyszenia), jak również metody jej realizacji oraz cele. 

Manipulacja narracją o historii XX wieku, w tym szczególnie udziałem Związku Sowieckiego w II wojnie światowej, wpisała się w agresywną politykę zagraniczną współczesnej Rosji. Władze tego kraju, po kilkunastu latach odwilży (lata 90-te i początek pierwszej dekady XXI w.), przyjęły strategię odbudowy dawnej pozycji m.in. w obszarze Europy Środkowej i Wschodniej, co przełożyło się na wykorzystywanie wszelkich możliwości oddziaływania na kraje tego regionu. Paleta narzędzi wpływu obejmuje m.in. naciski polityczne, gospodarcze, militarne, surowcowe, czy przeciwdziałanie proeuropejskim działaniom integracyjnym. Jednym z narzędzi odbudowy potęgi Rosji jest wzmacnianie dumy narodowej społeczeństwa, osiągane przez rewizję uznanych wcześniej faktów historycznych.

Celem wystąpienia jest zatem spojrzenie na działania podejmowane w ramach polskiej polityki historycznej odnośnie relacji polsko-rosyjskich w XX wieku, nakierowane na przeciwdziałanie rewizjonistycznej polityce historycznej Rosji.

Nie ulega wątpliwości fakt, co potwierdza aktualna publicystyka niemiecka, iż Niemcy mają poważny problem z przyjęciem ważnych dla nich faktów z lat 1939-1945. Problemem jest m.in. interpretacja układu Ribbentrop-Mołotow, a w konsekwencji unikanie kwestii odpowiedzialności narodu niemieckiego za wybuch II wojny światowej. Odpowiedzialność za zagładę europejskich Żydów Niemcy próbują rozłożyć na społeczeństwa państw okupowanych, zwłaszcza Polskę (np. „polskie obozy zagłady”), ale także Francję czy Węgry. Niemcy starają się zminimalizować odpowiedzialność za zbrodnie wobec innych narodów i grup etnicznych (Romowie, inteligencja), jeńców wojennych (zwłaszcza sowieckich), przewlekle lub umysłowo chorych itp. W narracji publicystycznej postępuje wyraźny proces „odwracania” pojęć sprawcy i ofiary.

Celem głównym wystąpienia będzie ukazanie zauważalnych różnic interpretacyjnych udziału Niemiec w II wojnie światowej z optyki polskiej i niemieckiej. Ważna jest również odpowiedź na pytanie o rolę polskiej polityki historycznej, jako próby popularyzacji polskich ustaleń naukowych odnośnie II wojny światowej na arenie międzynarodowej.