2022-09-22 11:00 - 13:00

  IFA: 211

Polityka historyczna w czasach chaosu. Konflikty o interpretację przeszłości w perspektywie politologicznej - cz. 1

Moderator/rzy:

dr hab. Rafał Chwedoruk, prof. UW
Uniwersytet Warszawski

dr Katarzyna Kącka
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Panel otwarty

W XXI wieku przyspieszeniu uległ proces historycyzacji polityki w skali globalnej. Spory o interpretację przeszłości, instytucjonalizację rozliczeń z nią, obecność przeszłości w języku polityki stały się codziennością różnych aktorów politycznych - od państw po ruchy społeczne. Kluczowe dla politologii zagadnienia, takie jak legitymizacja władzy, procesy decyzyjne, kultura polityczna, tożsamość, stosunki międzynarodowe i inne obecne są w polu polityki historycznej, zarówno na poziomie politics, jak i policy. Jednym z kontekstów badania fenomenu polityki historycznej i pamięci zbiorowej jest hegemonia kulturowa, pojawiło się nawet określenie mnemohegemonia. W dyskursie politycznym konflikt o kształt przeszłości w istotnym stopniu zastąpił typowe dla minionego stulecia wizje lepszej, zbiorowej przyszłości. Treść i ramy interpretacji przeszłości stały się substytutem myśli politycznej i dawnych ideologii. Dychotomie pozwalające porządkować obraz politycznej rzeczywistości, takie jak lewica i prawica, populizm i liberalizm oznaczają dziś także płaszczyzny zróżnicowania na osnowie polityki historycznej. Celem panelu jest eksplikacja fenomenu polityki historycznej z perspektywy politologicznej, przede wszystkim w kontekście perspektywy aktora politycznego, badań nad myślą polityczną, odpowiedź na pytanie czy diada lewica-prawica (i innych) w obszarze sporów o przeszłość oznacza zróżnicowanie nie tylko w interpretacjach przeszłości, ale też wpisuje się w uniwersalne antynomie sporów ponowoczesności.

Referaty:

dr Katarzyna Kącka
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

profil photo: Marcin Zaborski

dr Marcin Zaborski
Uniwersytet SWPS

Znaki przeszłości – materialne formy „lewicowej pamięci” we współczesnej przestrzeni publicznej

opis

Organizacja przestrzeni publicznej jest jedną z najstarszych i najskuteczniejszych metod komunikowania w procesie zarządzania przeszłością przez państwo. Pamięć o ważnych dla wspólnoty wydarzeniach sygnalizowana jest przez swoiste etykietowanie, związanych z nimi miejsc. Tym samym przestrzeń stanowi zapis kolejnych toczących się w jej ramach wydarzeń. Jest także miejscem – areną – na której odbywają się konkretne rytuały pamięci np. obchody kolejnych historycznych rocznic. W ten sposób przestrzeń publiczna może doskonale służyć promowaniu określonych wartości i postaw społecznych. Celem wystąpienia jest analiza nietradycyjnych i nieoczywistych sposobów aktywizacji "lewicowej pamięci" w przestrzeni publicznej, ukazanej wtrzech wymiarach. Pierwszym z nich jest stawianie pomników, obelisków ,sadzenie drzew, oznaczanie tablicami istotnych historycznie miejsc .Kolejnym jest opieka i odpowiednie zagospodarowanie takich miejsc jak cmentarze, zbiorowe mogiły, miejsca kaźni lub pola walk. Trzecim sposobem jest wreszcie nazywanie obiektów, ulic, parków, placów, skwerów, mostów, instytucji publicznych na cześć historycznych wydarzeń oraz ich uczestników.

profil photo: Magdalena Rekść

dr hab. Magdalena Rekść, prof. UŁ
Uniwersytet Łódzki

Srebrenica - spory o interpretację wydarzeń z 1995 r. w Bośni i Hercegowinie

opis

Masakra w Srebrenicy z 1995 r., powszechnie uważana za ludobójstwo, wzbudza wiele kontrowersji w Bośni i Hercegowinie, bowiem tamtejsi Serbowie uznają ją wyłącznie za zbrodnię wojenną (a nie ludobojstwo). Celem referatu będzie pokazanie narracji na temat wydarzeń w Srebrenicy w kontekście głębokich podziałów wewnętrznych w wieloetnicznej Bośni i Hercegowinie.

profil photo: Bartosz Rydliński

dr Bartosz Rydliński
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Polityka pamięci w erze mediów społecznościowych. Studium przypadku Partii Europejskich Socjalistów

opis

Rewolucja mediów społecznościowych diametralnie zmieniła sposób uprawienia polityki. Przekaz skierowany do wyborców, sympatyków i aktywistów partii uległ skróceniu i spłyceniu. Dodatkowo w celu przebicia się w szumie informacyjnym ugrupowania polityczne próbują nadać swoim treściom dodatkowy ładunek emocjonalny oraz krzykliwą formę. Wszystko to utrudnia politykom prowadzenie poważnej i wyważonej działalności. Celem referatu jest przedstawienie tego w jaki sposób Partia Europejskich Socjalistów prowadzi swoją politykę historyczną w serwisie społecznościowym Facebook. Analizie ilościowo-jakościowej zostaną poddane grafiki oraz treści publikowane na profilu PES. Referujący przedstawi symboliczno-geograficzny atlas osób oraz wydarzeń historycznych, do których odnosi się dyskutowana europartia.

profil photo: Cezary Paprzycki

mgr Cezary Paprzycki
Uniwersytet Warszawski

Komunistyczna Partia Czech i Moraw jako "ugrupowanie sentymentu" w systemie partyjnym Republiki Czeskiej

opis

Elekcja do czeskiej Izby Poselskiej jesienią 2021 r. zakończyła się wyborczą porażką dla partii reprezentujących nurty lewicowe. Poniżej progu wyborczego znaleźli się zarówno przedstawiciele socjaldemokratów z ČSSD, jak i komuniści reprezentujący KSČM.

Celem wystąpienia będzie analiza dyskursu politycznego Komunistycznej Partii Czech i Moraw w okresie jej funkcjonowania jako ugrupowania parlamentarnego i weryfikacja samego pojęcia "ugrupowanie sentymentu". KSČM, jako sukcesorka Komunistycznej Partii Czechosłowacji, bezpośrednio odwoływała się do spuścizny historycznej monopartii sprzed 1989 r., co stanowiło wyjątek w państwach dawnego tzw. bloku wschodniego, w których partie komunistyczne przyjęły strategię programowej transformacji w kierunku socjaldemokracji.

Referat będzie stanowił próbę zderzenia retoryki liderów partii z oficjalnymi programami wyborczymi KSČM oraz postawami samych wyborców partii komunistycznej po 1993 r.

Na podstawie analizy danych zastanych, aktywności medialnej polityków KSČM i zmian demograficznych w Republice Czeskiej w l. 1993-2021 autor skupi się na odpowiedzi na poniższe pytania badawcze:

  • Czy struktura wiekowa działaczy partyjnych oraz wyborów partii miała wpływ na jej wyniki wyborcze w l. 1993-2021?
  • Jaką rolę odgrywała polityka historyczna w bieżącym funkcjonowaniu KSČM w parlamencie i samorządzie?
  • Dlaczego KSČM utraciła swoją bazę wyborczą oraz czy w przyszłości możliwe jest odzyskanie politycznej relewancji przez partię komunistyczną w Czechach i na Morawach?