Recesja gospodarcza z 2008 r. doprowadziła do długotrwałego wzrostu bezrobocia w większości państw europejskich. Najbardziej dotknięte kryzysem zostały państwa Południa. Ewenement na kryzysowej mapie Europy stanowiła Republika Federalna Niemiec. Niemcy po wprowadzenia w 2005 r. ostatniego etapu z czterech ustaw o nowoczesnych usługach na rynku pracy, zwanych potocznie reformami Hartza, rejestrowały systematyczny spadek bezrobocia (z 11,3% w 2005 r. do 3,1% w 2019 r.), praktycznie niezahamowany w czasie kryzysu gospodarczego.

Między 2005 r. a 2019 r., Niemcom udało się zredukować poziom bezrobocia o ponad połowę. Dodatkowo rekordowo niskim wskaźnikom bezrobocia towarzyszył dynamiczny wzrost stopy zatrudnienia (z 65% w 2000 r. do 76,2% w 2020 r.). Dynamika spadku bezrobocia i wzrostu zatrudnienia w Niemczech po implementacji reform Hartza była najwyższa ze wszystkich państw OECD.  

Niemiecki „boom zatrudnieniowy” przykuł uwagę świata akademickiego i stał się przedmiotem analizy w prominentnych kręgach politycznych Unii Europejskiej.  Sprowokował też pytania o źródła sukcesu i perspektywy upowszechnienia doświadczeń niemieckich wśród pozostałych państw UE. Najważniejszym z nich jest pytanie o znaczenie reform Hartza w spektakularnej  transformacji niemieckiego rynku pracy. W wystąpieniu zdiagnozowana zostanie również rola tradycyjnych mechanizmów dostosowawczych niemieckiej gospodarki w stabilizowaniu sytuacji na rynku pracy takich jak dualny system kształcenia, konta czasu pracy czy skrócony czas pracy. Analiza obejmie też uruchomione przez niemiecki rząd po 2008 r. pakiety koniunkturalne, politykę płacową, globalną dynamikę popytu na niemieckie produkty, reformy sytemu emerytalnego i sytuację demograficzną (kurczenie się zasobów pracy wskutek procesu starzenia). Ważnym pytaniem jest też jak niemiecki post-Hartzowski model rynku pracy sprawdził się w czasie kryzysu Covid-19? I jakie kraje UE mogłyby skorzystać z rozwiązań przyjętych w RFN?

Celem referatu jest analiza diagnozowanych podczas monachijskich konferencji bezpieczeństwa zagrożeń i kryzysów oraz zaprezentowanych podczas konferencji inicjatyw i rekomendacji na rzecz ich przezwyciężania. To działanie ma zmierzać do oceny funkcjonowania globalnego ładu, zdolności do sprawowania przywództwa oraz realizowanej i deklarowanej przez Niemcy roli w polityce światowej. Na przykładach dotyczących rozbieżności między narastaniem partykularyzmów a postulowaniem sojuszu multilataralistów przypomniane zostaną terminy używane podczas definiowania aktualnych zagrożeń, tj. konkurencja, kooperacja, wyuczona bezradność, budowanie odporności. Przedmiotem rozważań będą kontrowersje wynikające z  dyskusji o  redefiniowaniu ról międzynarodowych kluczowych aktorów w skutek narastających zagrożeń i konfliktów oraz narastającej rywalizacji pomiędzy światowymi potęgami. Wśród dominujących wyzwań analizie zostanie poddana przede wszystkim pandemia Covid oraz konflikt rosyjsko-ukraiński, aby ocenić sposób wywiązywania się przez Niemcy z dostosowanej do posiadanego potencjału roli lidera w polityce europejskiej.

Celem wystąpienia jest dokonanie bilansu współczesnych relacji Polski i Niemiec w zakresie realizacji międzynarodowych zobowiązań klimatycznych po 2015 r. Analiza oparta będzie zarówno na ocenie polityk klimatycznych obu państw, inicjatyw podejmowanych na forum m-dzyn., jak i narracji stosowanych w dyplomacji środowiskowej, np. w ramach negocjacji klimatycznych, a także na rezultatach bilateralnych konsultacji na szczeblu rządowym. Dzięki temu możliwe będzie wskazanie problemów i wyzwań w kooperacji Polski i Niemiec w zakresie dekarbonizacji i osiągania neutralności klimatycznej w najbliższych latach.  

Po roku 2000 zmiany w obrębie niemieckiego systemu partyjnego nabrały tempa. Pozycja wielkich partii ogólnospołecznych (takich jak CDU/CSU i SPD) ulegała stopniowemu osłabieniu, coraz większe wpływy w społeczeństwie niemieckim zyskiwały partie średnie, takie jak Sojusz 90/Zieloni, FDP czy Die Linke. Nowym zjawiskiem na niemieckiej scenie politycznej było pojawienie się w 2013 r. ugrupowania krytycznego wobec istniejącego systemu - Alternatywy dla Niemiec (AfD). Od 2017 r. niemiecki system partyjny składa się z sześciu partii relewantnyh posiadsjących swoje reprezentacje w Bundestagu. Tym samym przeszedł on w fazę spolaryzowanego pluralizmu. Uległ on również wyraźnemu spłaszczeniu poprzez osłabienie pozycji CDU/CSU i SPD. Czy wybory do Bundestagu z 26 września 2021 r. potwierdziły istniejące tendencje na niemieckiej scenie politycznej? Czy partie chadeckie, które od 2005 r. każdorazowo zwyciężały w wyborach do Bundestagu, na trwałe straciły status najsilniejszej partii w Niemczech? Czy partia Sojusz 90/Zieloni stanie się w najbliższych latach siłą, która zdoła zdetronizować CDU/CSU i SPD? Czy po kolejnych wyborach do Bundestagu, w obliczu zarysowanych tendencji na niemieckiej scenie politycznej, niezbędne będzie formowanie na poziomie federalnym trójpartyjnych koalicji?