2022-09-22 11:00 - 13:00
WPAiE: 407 A
Wyzwania edukacji obywatelskiej - cz. 2
Moderator/rzy:
dr Marcin Skobrtal
II Liceum Ogólnokształcące im. Hugona Kołłątaja w Wałbrzychu
Panel otwarty
Edukacja obywatelska w Polsce stoi wobec wielu wyzwań, do których należą z jednej strony reformy systemu edukacji, z drugiej zaś bieżące problemy społeczne i partycypacja polityczna młodzieży. Panel ma odpowiedzieć na pytanie, jakiej edukacji potrzebuje społeczeństwo obywatelskie, jakie metody przyczynią się do większej aktywizacji i zainteresowania młodzieży, jak kształtować postawy obywatelskie i gotowość do udziału w życiu publicznym.
Referaty:
dr Marcin Skobrtal
II Liceum Ogólnokształcące im. Hugona Kołłątaja w Wałbrzychu
Edukacja polityczna w polskich podstawach programowych po 1999 r.
opis
Celem referatu jest ukazanie obecności nauki o polityce w nauczaniu szkolnym w ramach przedmiotu wiedza o społeczeństwie, zarówno w aspekcie treści programowych, jak i metod ich nauczania. Od stworzenia w 1999 r. pierwszej podstawy programowej przedmiot wiedza o społeczeństwie ulegał licznym zmianom, co najmniej kilka razy zmieniano wizję jego nauczania w szkole. Ostatnia taka zmiana zostanie wprowadzona we wrześniu bieżącego roku. Referat będzie miał za zadanie przedstawić, na ile nauka o polityce obecna jest w podstawie programowej, a także jak ta obecność zmieniała się wraz z kolejnymi reformami oraz próba ustalenia ewentualnych kierunków jej ewolucji. Jednocześnie zmiany te zostaną poddane ocenie pod kątem użyteczności z perspektywy nie tylko udziału w życiu publicznymi, ale także budowania podwalin akademickiej wiedzy, która może zostać wykorzystana na studiach wyższych. Na koniec zostaną sformułowane wnioski na temat, czego powinni uczyć się uczniowie szkół podstawowych i średnich, aby móc rozumieć zjawiska polityczne, analizować je i świadomie uczestniczyć w procesach politycznych.
mgr Anna Wąsiel-Alberska
Liceum Ogólnokształcące nr XII we Wrocławiu
Czy edukacja historyczna sprzyja budowie społeczeństwa obywtelskiego?
opis
Analiza podsatw programowych nauczania historii w kontekscie mitów historycznych funkcjonujących w polskim społeczeństwie. Głównym problemem będzie budowanie narracji historycznej w programach nauczania jako kształcenia patriotycznego bez analizy i krytyki postaw społecznych w kontrze do osiągnięć krakowskiej szkoły historycznej z przełomu XIX i XX wieku.
mgr Anna Suska
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Edukacja konstytucyjna w Polsce – o konieczności redefinicji standardów języka prawniczego w komunikacji społecznej
opis
Współcześnie coraz wyraźniej podkreśla się, że nauka nie powinna być jedynie teoretycznym opisem rzeczywistości, ale również pretendować do tego, by tworzyć scenariusze wskazujące wzory zachowań i sposoby niwelowania nierówności. Większy nacisk kładziony jest na jej społeczno-edukacyjną funkcję – upraszczanie i popularyzowanie przekazu – oraz wartości poznawcze, co w konsekwencji ma przyczynić się do budowania bardziej świadomego i inkluzywnego społeczeństwa.
Celem referatu będzie wykazanie istotnej roli edukacji konstytucyjnej i komunikowania o przepisach ustawy zasadniczej w przystępny dla społeczeństwa sposób oraz ich pozytywnego wpływu na procesy legitymizacji konstytucji i wpisanych w jej treść zasad i wartości. Obserwacja ogólnoświatowych trendów politycznych oraz dyskursu, który im towarzyszy, wykazała istnienie coraz silniejszych tendencji manipulacyjnych i populistycznych zniekształcających pierwotny przekaz aktów prawnych o najwyższej randze obowiązywania, co przyczynia się do tworzenia konfliktów społecznych, dezintegracji obywateli oraz obchodzenia lub też całkowitego odrzucenia demokratycznych, umocowanych konstytucyjnie, procedur w procesie rządzenia państwem.
Edukacja konstytucyjna jest szczególnie ważna w państwach młodej demokracji, które jeszcze nie wypracowały mechanizmów trwałej kultury politycznej i społeczeństwa obywatelskiego, zwłaszcza w zakresie świadomości prawa i jego poszanowania oraz racjonalnej oceny zjawisk politycznych, opartej o znajomość faktów i pozbawionej nasycenia emocjonalnego.
Referat wskaże korzyści wynikające z edukacji konstytucyjnej i podejmie próbę wypracowania zaleceń, które mogą pomóc ekspertom w popularyzowaniu wiedzy na temat Konstytucji RP w społeczeństwie. Poszuka odpowiedzi na pytanie o to, jak przyczynić się do zwiększenia legitymacji ustawy zasadniczej poprzez edukację i komunikację, a także jakich błędów unikać w przekazie kierowanym do szerokiego, bliżej niezdefiniowanego i niejednolitego grona odbiorców.
dr hab. Piotr Załęski
Uniwersytet Warszawski
Obywatelsko i społecznie już było – analiza porównawcza treści przedmiotów szkolnych w zakresie edukacji obywatelskiej w Polsce (1922 vs 2022)
opis
W 1922 r. nastąpiły pierwsze modyfikacje wprowadzonego w początkach istnienia II RP przedmiotu "Nauka o Polsce współczesnej". Jego treści poza dokumentami ministerialnymi znajdują odzwierciedlenie w dwóch podręcznikach szkolnych uznanych za dozwolone w nauczaniu przedmiotu. W wystąpieniu zostanie podjęta próba analizy tych treści, która to analiza skłania do wniosków o nowatorstwie (metodycznym i merytorycznym) i aidelogiczności ówczesnego przedmiotu.
Treści te zostaną poddane także analizie komparatystycznej z obowiązującymi obecnie podstawami programowymi przedmiotów "Wiedza o społeczeństwie" (w szkole podstawowej, nauczany od 2018 r.) i "Historia i teraźniejszość" (w szkołach ponadpodstawowych, wprowadzony w 2022 r.) – dokumentami znacznie obszerniejszymi, jako że pisanymi językiem wymagań (zgodnych z ramami kwalifikacji). Analiza ta wykazuje zarówno podobieństwa, jak i różnice między treściami przedmiotów nauczanych w tych dwóch okresach. Przejawy owej "stabilności" i "zmiany" idą jednak niejednokrotnie w kierunku innym niż można byłoby się spodziewać. Porównanie treści HiT-u z treściami NoPW-u daje wnioski niezwykle smutne, przy tym związane nie tylko ze współczesną deprecjacją edukacji obywatelskiej i jej ideologizacją, ale także z odejściem od wyodrębnienia nauk społecznych w edukacji szkolnej.