Od 2014 r. poziom bezpieczeństwa rozumianego jako wolność od zagrożeń stwarzających ryzyko dla przetrwania państwa wyraźnie się obniża w tzw. „Nowej Europie Wschodniej” (tj. Białoruś, Ukraina, Mołdawia). Aneksja Krymu, konflikt w Donbasie, protesty na Białorusi, kryzys migracyjny na polskiej granicy czy pełnowymiarowa agresja Rosji w Ukrainie potwierdzają niestabilny charakter polityki międzynarodowej w tym regionie.

Niekontrowersyjne wydaje się przyjęcie jako podstawy teoretyczno-metodologicznej paradygmatu realistycznego, który pojmuje stosunki międzynarodowe jako walkę o dominację między państwami, a ich istotą są relacje między mocarstwami. Jednak liczebnie przeważają mniejsi gracze. Możemy wśród nich wyróżnić tzw. „średnie potęgi”. To kategoria nieposiadająca jednoznacznej definicji a mająca charakter relacyjny. Słuszne wydaje się zaliczenie do niej Polski – położonej w otoczeniu mniejszych państw a jednocześnie pozostającej w sąsiedztwie mających mocarstwowe ambicje Niemiec i Rosji.

„Średnie potęgi” mogą wpływać na ład międzynarodowy za pośrednictwem sojuszy, organizacji międzynarodowych i stosując szereg strategii jak np. „bandwagoning”. Należy podkreślić, iż wśród czołowych teoretyków realizmu nie ma zgody w kwestii preferowanej przez państwa z tej grupy strategii.

Celem wystąpienia jest analiza polityki zagranicznej Polski wobec zaistniałych niepokojów w „Nowej Europie Wschodniej” (tj. protestów na Białorusi, kryzysu migracyjnego na polsko-białoruskiej granicy oraz wojny w Ukrainie) poprzez rozważenie działań polskiej dyplomacji względem Stanów Zjednoczonych oraz na forum NATO i Unii Europejskiej a także w regionalnych formatach wielostronnych (np. Trójkąt Lubelski, Bukaresztańska Dziewiątka). Rezultatem badania będzie próba odpowiedzi na pytanie: jaką strategię stosują polskie władze w polityce wschodniej w latach 2020-2022.

Wystąpienie będzie oparte o dokumenty państwowe, wystąpienia polityków, analizy, materiały prasowe oraz literaturę przedmiotu.

W dniu 24 lutego 2022 r. Rosja dokonała pełnowymiarowego ataku na Ukrainę, naruszając podstawowe normy prawa międzynarodowego. W wyniku rosyjskiej agresji zginęły tysiące osób wśród ludności cywilnej, miliony Ukraińców opuściły kraj, infrastruktura została uszkodzona lub zrujnowana, a niektóre ukraińskie miasta uległy nawet ponad 90-procentowemu zniszczeniu. W reakcji na te wydarzenia Unia Europejska (UE) podjęła szereg ważnych decyzji mających na celu ograniczenie możliwości finansowo-gospodarczych prowadzenia przez Rosję działań zbrojnych. W szczególności, zaostrzone i rozszerzone zostały sankcje stosowane wobec Federacji Rosyjskiej od 2014 roku. Celem wystąpienia jest analiza stanowiska UE i jej państw członkowskich wobec pełnowymiarowej inwazji Rosji na Ukrainę oraz wprowadzonych w związku z tym restrykcji. Ponadto zostanie podjęta próba udzielenia odpowiedzi na pytanie: jakie działania UE powinna podjąć w celu wzmocnienia bezpieczeństwa europejskiego w przyszłości?

Zasadniczym problemem będącym przedmiotem referatu jest opisanie przynależności cywilizacyjnej Federacji Rosyjskiej. Problemy szczegółowe dotyczą charakterystyki założeń teorii cywilizacji w ujęciu historiozoficznej koncepcji Feliksa Konecznego oraz specyficznych cech cywilizacji typu turańskiego.

Koneczny uważał, iż pod wpływem mongolskich zapożyczeń Moskwa stała się reprezentantem turańskiego modelu cywilizacyjnego, w którego ramach panuje samodzierżawie a władza opiera się na strachu i przemocy. Doświadcza jej dzisiaj niestety w dramatycznym wymiarze Ukraina.

Cywilizacja turańska w zbliżonej do opisu Feliksa Konecznego formie występowała również w Związku Radzieckim, którego dziedzicem jest współczesna Federacja Rosyjska.

Jednowładztwo było i jest w Rosji czymś normalnym. Nie ma większego znaczenia czy był to chan, car, pierwszy sekretarz czy prezydent. Większość Rosjan i tak w przywódcy państwa (aktualnie prezydencie Władimirze Putinie) widzi omnipotentnego cara.

Zróżnicowanie zakresu przedmiotowego opisywanych obiektów wskazuje na konieczność zastosowania w ramach prowadzonych badań podejścia interdyscyplinarnego, uwzgledniającego nie tylko uwarunkowania społeczno-polityczne, ale również historyczne, geograficzne czy antropologiczne.

Od czasu rozpadu Związku Radzieckiego, Turcja i Rosja rozwinęły stosunki na różnych płaszczyznach. Handel był jednym z nich, a Rosja jest jednym z czołowych dostawców Turcji. Obrót nośnikami energii zajmuje centralną pozycję w wymianie między dwoma krajami. Poza tymi długofalowymi czynnikami ekonomicznymi, w ciągu ostatnich kilku lat pojawiła się nowa seria wspólnych interesów politycznych między Moskwą a Ankarą, a ściślej między ich prezydentami. Prezydent Rosji bardzo mądrze rozgrywał swoje karty, gdy Turcja czuła się niewystarczająco wspierana przez Zachód w obliczu zagrożeń międzynarodowych i wewnętrznych, paradoksalnie po zestrzeleniu rosyjskiego odrzutowca przez armię turecką w 2015 roku i w kontekście nieudanego w 2016 roku zamach stanu w Turcji. Podejrzliwość obu przywódców wobec USA i świata zachodnich wartości, zbliżyła ich do siebie, a wspomniane wydarzenia sprawiły, że podstawy współpracy turecko-rosyjskiej nabrały osobistego charakteru. Behawioryzm w relacjach pomiędzy obydwoma stolicami najlepiej widać na przykładzie konfliktu w Syrii, Libii i Górskim Karabachu. Obecne pragmatyczne partnerstwo obu państw charakteryzuje deideologizacja i niezależność od globalnej koniunktury i tendencja do stworzenie wielobiegunowego porządku miedzynarodowego. Dlatego nowy etap interakcji Rosja-Turcja jest niezwykły w porównaniu z dialogiem między Republiką Turecką a ZSRR (Rosją) przed i po zimnej wojnie. Taka współpraca staje się obopólnie korzystnym formatem interakcji między dwoma krajami, który razem może stanowić realną alternatywę dla istniejącego wcześniej na Bliskim Wschodzie porządku światowego, który wcześniej determinował interakcje regionu z graczami zewnętrznymi.