2022-09-23 09:00 - 10:30

  WPAiE: 216 A

Badanie polityki zagranicznej (FPA) i realizm neoklasyczny (NCR) - spotkanie empiryczne - cz. 1

Moderator/rzy:

dr Magdalena Kozub-Karkut
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Doktor nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce (INPiSM; 2013). Absolwentka stosunków międzynarodowych (INPiSM; 2008) i administracji (WPiA; 2009) Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka monografii: Global Governance we współczesnej debacie o stosunkach międzynarodowych (2015) oraz Realizm neoklasyczny w perspektywie teorii stosunków międzynarodowych i polityki zagranicznej (2020).

dr Mateusz Filary-Szczepanik
Akademia Ignatianum w Krakowie

Panel otwarty

Panel ten jest zaproszeniem do wspólnej debaty dla badaczy stosunków międzynarodowych prowadzących badania empiryczne i analityczne. Zakładając, że badania te muszą być prowadzone na bazie solidnej teorii, chciałabym zaprosić do wspólnej dyskusji wszystkich tych, którzy swoje badania prowadzą z wykorzystaniem teorii polityki zagranicznej (Foreign Policy Analysis) lub realizmu neoklasycznego. W praktyce, poprzez ten panel, chciałabym stworzyć przestrzeń dla owocnego dialogu pomiędzy różnymi teoriami, które przyczyn konkretnych działań poszukują na odmiennych poziomach analizy, ale które niejednokrotnie odnoszą się do podobnych problemów. Zapraszam do nadsyłania prac o charakterze analitycznym i empirycznym, traktujących o ważnych, współczesnych zagadnieniach z obszaru stosunków międzynarodowych, wykorzystujących jako swoje teoretyczne drogowskazy jedną lub obie wspomniane tradycje teoretyczne. W tym duchu, spróbowalibyśmy otworzyć dyskusję na tematy: 1) praktycznych wyzwań związanych z wykorzystaniem teorii do nadawania sensu otaczającej nas rzeczywistości międzynarodowej; 2) porównania wątków właściwych dla FPA i realizmu neoklasycznego; 3) możliwości praktycznej syntezy, nawet jeśli na zasadzie ad hoc, obu podejść.

Referaty:

dr Mateusz Filary-Szczepanik
Akademia Ignatianum w Krakowie

Wielkie jednostki, narcyzm i instytucje - o zdolności do ekstrakcji na przykładzie Aten Peryklesa i Niemiec Bismarcka

opis

Państwa, wspólnoty polityczne, których składniki potęgi narodowej wzrastają w stosunku do innych, mają przed sobą zasadniczo dwie drogi. Pierwsza z nich, to wzrost znaczenia, sprawczości i miejsca zajmowanego na międzynarodowej drabinie prestiżu - imperializm. Druga to awanturnictwo, nieograniczona ekspansja i historyczna katastrofa - narcyzm. Celem wystapienia będzie przyjrzenie się dwóm historycznym studiom przypadku - Aten z czasów działalności publicznej Perykleasa oraz po jego śmierci i Prus / II Rzeszy Niemieckiej z okresu Bismarcka i epoki Wilhelmińskiej. Analiza tych przypadków będzie miała na celu wskazanie, jaką rolę dla zdolności do eskstrakcji jako cechy wspólnot politycznych, pozwalającej im na mobilizację i ukierunkowanie ich zdolności ku realizowaniu ich interesów, odgrywają instytucje, a jaką wybitne jednostki. Hipoteza, którą autor będzie starać sie zweryfikować, mówi, że choć obecność wybitnej jednostki ma istotny wpływ na zdolość wspólnot politycznych do ekstrakcji, to, jeżeli nie towarzyszy temu wzrost instytucjonlanej zdolności, gdy zabraknie tych jednostek, ich wspólnoty zaczynają przejawiać tendencję do prowadzenia narcystycznej polityki zagranicznej. Referat jest cześcią większego projektu służacego analizie historycznych i bieżących przypadków w kontekście rozwijanej przez autora teorii polityki międzynarodowej opartej o typy idealne państw (imperialistycznego, młodego narcyza, status quo i starego narcyza). Typologia ta zwraca szczególną uwagę na dynamikę składników potęgi narodowej oraz zdolności do ekstrakcji, a także zachowania w sferze polityki zagranicznej. Natomiast studia empiryczne na ich podstawie, których powyższe wystapienie jest przykładem, celują w weryfikację poznawczej i normatywnej wartości proponowanych typów idealnych oraz większe ich wyrafinowanie. 

dr Anna Woroniecka
Uniwersytet Wrocławski

Czynnik kulturowy w analizie polityki zagranicznej (FPA) w kontekście założeń europejskiego nurtu realizmu neoklasycznego

opis

Typologia podejść lokowanych w ramach studiów nad znaczeniem kultury w analizie polityce zagranicznej culture in foreign policy analysis zasadniczo opiera się na różnicach w definiowaniu kultury, która może być pojmowana jako 1. system znaczeń (the organization meaning), 2. katalog wartości (value preferences) 3. wzorzec postępowania (templates of human strategy). W drugim z wymienionych ujęć kultura definiowana jest jako katalog wartości, którym kierują się decydenci w procesach podejmowania decyzji w polityce zagranicznej. Tak pojmowana kultura implikuje ich preferencje, dążenia oraz działania.

Dla badaczy europejskiego nurtu realizmu neoklasycznego kultura ma kluczowe w badaniu procesów decyzyjnych w polityki zagranicznej. Podnosząc znaczenie uwarunkowań poziomu państwowego, wskazują na rolę tożsamości narodowej, ideologii, kultury narodowej, przyznając im niejednokrotnie pierwszeństwo przed materialnymi czynnikami. Dowodzą, że rozpoznanie kultury narodowej wśród zmiennych interweniujących, pozwala unikać zawężającego wyjaśniania charakterystycznego dla neorealizmu, a dalej daje podstawę badania współzależności między narodowymi ideami i innymi komponentami kultury, a praktyką polityki zagranicznej.

Celem wystąpienia jest próba porównania wątków właściwych dla wskazanego wyżej obszaru FPA oraz założeń europejskiego nurtu realizmu neoklasycznego. W istotnej mierze  sprowadzonego do ustalenia w jaki sposób kultura i tożsamość narodowa kreślą kontury rozstrzygnięć przyjmowanych w procesie decyzyjnym polityki zagranicznej. Przyjęto, że neoklasyczny realizm spełnia tu rolę nawigatora, umożliwiając badaczom polityki zagranicznej analizę procesów decyzyjnych z uwzględnieniem zniuansowanych uwarunkowań kulturowych, tożsamościowych i etnicznych.

dr Marlena Drygiel-Bielińska
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

Teoria ról międzynarodowych jako narzędzie analizy polityki zagranicznej

opis

Rola jest związana z podejmowaniem decyzji w polityce zagranicznej. Wybór roli bazuje na przesłankach obiektywnych, takich jak: położenie geograficzne (i geopolityczne) państwa, jego bogactwa naturalne, tradycje, ale również: potrzeby socjo-ekonomiczne, których wyrazicielami są partie polityczne, ruchy społeczne, grupy interesu funkcjonujące w danym państwie, wartości narodowe, ideologie, doktryny, opinia publiczna, osobowości polityczne, potrzeby kluczowych decydentów. Wybór roli determinuje także zewnętrzne środowisko (otoczenie) państwa.  Jest to kierunek dyplomacji wyznaczany przez elity rządzące państwem i dotyczy ich życzeń bądź rzeczywistych możliwości państwa w systemie globalnym lub regionalnym. Polega to na postrzeganiu samego siebie w danym kontekście regionalnym czy sektorowym.

Celem wystąpienia będzie przedstawienie teorii ról międzynarodowych jako narzędzia służącego analizie polityki zagranicznej  państwa, z uwzględnieniem jej przydatności, jak i wad.

dr Tomasz Pawłuszko
Uniwersytet Opolski

Uzasadnienia strategii polityki zagranicznej Polski w kontekście badań empirycznych

opis

Celem wystąpienia jest zbadanie sposobów uzasadniania kierunków prowadzenia polskiej polityki zagranicznej w okresie III RP. Inspiracją dla podjęcia tematu są badania metateoretyczne zaproponowane przez Freda Chernoffa (Theory and Metatheory of IR, 2007). Do analizy wybrano wiodące tradycje teoretyczne w badaniach stosunków międzynarodowych, a następnie na ich podstawie zrekonstruowano opcje decyzyjne w polityce zagranicznej państwa średniego, jakim jest III RP.  Autor zamierza powiązać teorię i praktykę, a także przedstawić wstępne wyniki badań empirycznych dotyczących pozycji międzynarodowej Polski w aspekcie zmian w NATO oraz w regionalnym kompleksie bezpieczeństwa Europy Wschodniej (przeprowadzone badania teoretyczne oraz wywiady z decydentami, pracownikami think tanks, dyplomatami, profesurą, żołnierzami).