2022-09-22 17:00 - 19:00

  WPAiE: 203 D

Mniejszości – imigranci – bezpieczeństwo we współczesnym świecie - cz. 2

Moderator/rzy:

dr hab. Elżbieta Szyszlak, prof. UWr
Uniwersytet Wrocławski

Dr hab. Elżbieta Szyszlak jest profesorem Uniwersytetu w Instytucie Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego. Zajmuje się kwestiami etnicznymi, w tym polityką etniczną państwa i konfliktami etnicznymi, zagadnieniami bezpieczeństwa i przemianami w Europie Środkowej. Opublikowała kilkadziesiąt prac naukowych, w tym m.in. monografię "Etniczność w kontekstach bezpieczeństwa. Mniejszość romska w Republice Czeskiej" (Wrocław 2015). Gościnnie wykładała w Czechach, na Litwie i w Niemczech.

dr hab. Violetta Gul-Rechlewicz, prof. UJK
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Violetta Gul-Rechlewicz jest doktorem habilitowanym w zakresie nauk o polityce i administracji, profesorem Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Jej działalność badawcza dotyczy europejskiej polityki imigracyjnej oraz integracyjnej (zwłaszcza Królestwa Niderlandów), praw mniejszości narodowych oraz etnicznych, bezpieczeństwa kulturowego. Jest autorką około 60 publikacji naukowych, w tym pięciu monografii.

Panel otwarty

Kwestie bezpieczeństwa są nieodłącznym elementem funkcjonowania we współczesnym świecie mniejszości narodowych/etnicznych i diaspor/imigrantów. Wynika to z bardzo dynamicznie zmieniającej się sytuacji polityczno – społecznej i ekonomicznej, co widoczne jest m.in. na Starym Kontynencie. Obserwując rozwój sytuacji na świecie w ostatnich dekadach zauważyć można, że znaczenie kwestii etnicznych nie maleje, a wręcz rośnie.

Wyzwania związane z bezpieczeństwem dotyczą zarówno poszczególnych państw, w których istnieją skupiska mniejszości i imigrantów, jak i regionów, w których kwestie etniczne stanowią przyczynę destabilizacji sytuacji międzynarodowej, często wykorzystywane przez poszczególne państwa (zwłaszcza państw macierzystych mniejszości) do ingerencji w wewnętrzne sprawy innych państw. Wyzwania te są także istotnym elementem sytuacji grup mniejszościowych i imigranckich, borykających się m.in. z problemem nieprzyjaznej polityki państwa zamieszkania, stereotypami i uprzedzeniami, zagrożeniem dla swojej kultury i tożsamości, problemem gettoizacji. Przedmiotem zainteresowania w niniejszym panelu będzie analiza kwestii etnicznych w kontekście różnych sektorów bezpieczeństwa, ukazanych z perspektywy państwa oraz mniejszości etnicznych i imigrantów/diaspor. W wystąpieniach poruszone zostaną problemy m.in. wpływu polityki państwa na bezpieczeństwo grup mniejszościowych, instrumentalnego wykorzystywania przez państwa kwestii etnicznych, grup ekstremistycznych wykorzystujących w swojej działalności kwestie etniczne, zjawiska gettoizacji,  konfliktów etnicznych, w tym ich translokacji.

Referaty:

dr hab. Violetta Gul-Rechlewicz, prof. UJK
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Przestępczość jako zjawisko sprzyjające radykalizacji młodzieży muzułmańskiej. Casus Delft

opis

Służby wywiadowcze i bezpieczeństwa w Holandii bardzo uważnie monitorują radykalizację wśród społeczności islamskich. Według publicznych raportów (m. in. Generalnej Służby Wywiadu i Bezpieczeństwa Holandii (AIVD) młodzież o korzeniach muzułmańskich jest bardziej podatna na radykalne idee w stosunku do pozostałych członków swojej diaspory. Istotną kwestię w tym obszarze stanowi problem przestępczości, który – jak w przypadku młodzieży z Delft – stał się przyczynkiem do wstąpienia przez nią na drogę do zradykalizowania swoich poglądów. Można również przyjąć, że istotnymi czynnikami - pośrednio oddziałującymi na tę część diaspory -  są pogłębiające się różnice kulturowe i normatywne zachodzące między imigrantami o korzeniach muzułmańskich a resztą społeczeństwa.

Celem wystąpienia jest próba odpowiedzi na pytanie, jaki jest rzeczywisty problem młodej generacji muzułmanów skłaniający ich do radykalnych postaw i oddalania się od kultury zachodniej oraz, czy przestępczość wśród młodego pokolenia muzułmanów w Holandii można uznać za zjawisko warunkujące radykalizację ich postaw.

profil photo: Tomasz Browarek

dr hab. Tomasz Browarek
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Polityka etniczna państwa polskiego po 2011 roku w opiniach Komitetu Doradczego i Komitetu Ekspertów Rady Europy.

opis

W referacie zostaną poddane analizie działania władz polskich w zakresie realizacji i przestrzegania praw mniejszości narodowych i etnicznych zawartych w Konwencji Ramowej o Ochronie Mniejszości Narodowych i Europejskiej Karcie Języków Regionalnych lub Mniejszościowych Rady Europy w ocenie Komitetu Doradczego Rady Europy do spraw Konwencji Ramowej o Ochronie Mniejszości Narodowych i Komitetu Ekspertów Karty Języków Regionalnych i Mniejszościowych Rady Europy. Podstawą w tym względzie będą najnowsze dokumenty tych Komisji dotyczące Polski - IV opinia Komitetu Doradczego z 6 listopada 2019 r. i III raport Komisji Ekspertów z 15 października 2021 r., które są wynikiem oceny zgodności ostatnich raportów Polski z realizacji postanowień Konwencji Ramowej i Karty Języków.

dr hab. Monika Banaś, prof. UJ
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Krajobraz etniczno-narodowy Skandynawii na początku XXI wieku a kwestia bezpieczeństwa społecznego. Wybrane aspekty.

opis

W wystąpieniu zostaną poruszone wybrane kwestie obecne w debacie publicznej trzech krajów skandynawskich: Danii, Szwecji oraz Norwegii, a dotyczące tytułowego problemu. W kontekście zmian zachodzących na polu demograficznym, gospodarczym, kulturowym i politycznym, zachowanie bezpieczeństwa społecznego staje się kluczową kwestią, wymagającą jak się okazuje coraz większych nakładów, nie tylko finansowych, co infrastrukturalnych i koncepcyjnych. Ewolucja dyskursu publicznego w tym zakresie oraz podejmowane działania władz wymienionych krajów, wskazują na potrzebę przeformułowania założeń szeroko rozumianej polityki bezpieczeństwa, zarówno zewnętrznego, jak i wewnętrznego. Temu ostatniemu zagadnieniu jest poświęcony pełny tekst referatu, zawierający m.in. materiały z badań terenowych przeprowadzonych przez autorkę w wybranych aglomeracjach Skandynawii.

dr Joanna Radowicz
Politechnika Świętokrzyska

Wpływ polityki na proces integracji imigrantów w Szkocji

opis

Imigranci są ważnym elementem struktury społecznej, rozwoju gospodarczego i wzrostu demograficznego Szkocji. Głównym powodem imigracji do Szkocji jest praca, jednak Szkocja ma również długą historię przyjmowania uchodźców oraz osób ubiegających się o azyl, W 2017 r.  National Records of Scotland (NRS) oszacowało, że 7% mieszkańców Szkocji urodziło się poza Wielką Brytanią. Na demografię Szkocji wpłynęło rozszerzenie Unii Europejskiej w 2004 roku, które zwiększyło liczbę imigrantów z UE przybywających do Szkocji. Według badań, w 2017 roku Szkocja po raz pierwszy od ponad pięćdziesięciu lat doświadczyła dodatniej imigracji netto. Wcześniej Szkocja była krajem emigracji - więcej osób wyjeżdżało ze Szkocji niż do niej przyjeżdżało, jej ludność starzała się, a poziom dzietności był niski.  Szkocja jest częścią Wielkiej Brytanii i pomimo procesu dewolucji i utworzenia parlamentu i rządu szkockiego wciąż większość najważniejszych decyzji, w tym tych dotyczących kwestii narodowości, obywatelstwa, imigracji i azylu  podejmowanych jest przez rząd w Londynie.  Jednakże integracja migrantów nie została wyszczególniona jako obszar polityki zarezerwowanej dla całej Wielkiej Brytanii, dlatego Szkocja jest odpowiedzialna za integrację cudzoziemców w swoim społeczeństwie, gospodarce i społecznościach. W Szkocji przyjęto podejście wielokulturowości, ponieważ imigranci są dla Szkocji ważnym zasobem ekonomicznym i kulturowym, inaczej niż w Anglii, gdzie realizowany jest model spójności społecznej. Po referendum w 2016 roku Pierwsza Minister Nicola Sturgeon wysłała list otwarty do obywateli UE, informując ich, jak bardzo są mile widziani i cenieni, a w 2019 roku po opuszczeniu Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię ( w tym Szkocję) rozpoczęła kampanię "Zostań w Szkocji".

Celem wystąpienia jest przedstawienie założeń polityki integracyjnej w Szkocji, jak i ocena rzeczywistych działań rządu szkockiego wobec cudzoziemców zamieszkujących tę część Wielkiej Brytanii.

profil photo: Robert Miron Staniszewski

dr Robert Miron Staniszewski
Uniwersytet Warszawski

Społeczna percepcja migrantów i uchodźców oraz działań podejmowanych przez rząd Mateusza Morawieckiego.

opis

Celem referatu jest zaprezentowane najnowszych wyników badań opinii publicznej dotyczących "Społecznej percepcji migrantów oraz działań podejmowanych przez rząd M. Morawieckiego oraz podległe służby na obszarze przygranicznym z Białorusią oraz w odniesieniu do uchodźców z Ukrainy." Ww. badania zostały przeprowadzone przez Katedrę Socjologii Polityki i Marketingu Politycznego, Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytetu Warszawskiego. 

Badania zostały zrealizowane na dwóch zbiorowościach tj.

  1. Mieszkańcach Polski w wieku 16-65 lat,
  2. Mieszkańcach 183 obrębów ewidencyjnych objętych stanem wyjątkowym (obszar przygraniczny z Białorusią).

Zagadnienia, które zostaną poruszone w referacie:

  1. Społeczna percepcja terminów "migrant" oraz "uchodźca" - podobieństwa i różnice.
  2. Społeczna percepcja udzielania pomocy migrantom/ uchodźcom.
  3. Społeczna percepcja obecności migrantów na obszarze przygranicznym z Białorusią.
  4. Percepcja zagrożeń ze strony migrantów i uchodźców: zagrożenia dotyczące kraju vs. zagrożenia dotyczące własnej rodziny.
  5. Społeczna percepcja działań podejmowanych przez rząd Mateusza Morawieckiego w pasie przygranicznym z Białorusią.
  6. Społeczna percepcja działań podejmowanych przez rząd Mateusza Morawieckiego w odniesieniu do uchodźców z Ukrainy.
  7. Percepcja wpływu wprowadzonego stanu wyjątkowego na życie mieszkańców obszaru przygranicznego z Białorusią. 
  8. Percepcja działań podejmowanych przez Straż Graniczną, Wojsko oraz Policję w pasie przygranicznym z Białorusią.
  9. Społeczna percepcja dostępu do obszaru przygranicznego dziennikarzy oraz przedstawicieli organizacji humanitarnych.
  10. Skala dysnatnu społecznego Bogardusa względem uchodźców z Ukrainy.
  11. Social Perception of Migrants Index (SPMI).
    profil photo: Jakub Bijak

    mgr Jakub Bijak
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

    Polityka etniczna Federacji Rosyjskiej wobec Inuitów

    opis

    Celem referatu jest ukazanie działań polityki etnicznej władz państwowych Federacji Rosyjskiej wobec ludów inuickich. Społeczności te zamieszkują wybrzeża Czukockiego Okręgu Autonomicznego. Na tle regionu, ale i całego państwa rosyjskiego stanowią jego marginalną mniejszość. Pomimo tak mało liczebnego charakteru i nikłego wpływu na politykę wewnętrzną, przez długi okres czasu realizowano wobec nich represyjny model polityki etnicznej.  W referacie przedstawiona zostanie problematyka statusu prawnego ludów tubylczych zamieszkujacych Federację Rosyjską. Zarysowane zostaną najważniejsze uwarunkowania oraz zakres realizacji polityki etnicznej wobec grupy autochtonów wraz z perspektywami jej rozwoju. Istotnym elementem referatu będzie ocena tego w jaki sposób przyjęty model polityki etnicznej wpływa na bezpieczeństwo kulturowe wspomianej grupy.