Celem referatu jest analiza fenomenu określanego mianem pandemii Covid-19 jako wyrazu odejścia o ugruntowanego rozumienia tego, co polityczne, a przez to odejścia o ugruntowanego rozumienia państwa. Odwołując się, krytycznie, do koncepcji Bruno Latoura autor przyjmuje założenie, że pandemia Covid-19 stanowi kulturowo-materialną „hybrydę”, ukonstytuowaną przez ideologię konieczności strukturalnej, uzasadniającą regulacje ograniczające i eliminujące prawa podmiotowe koniecznością przedstawianą jako wynikającą zarówno ze wskazań nauk ścisłych, jak i z cech strukturalnych współczesnego społeczeństwa. Na jej gruncie konieczność oznacza zachowanie paradygmatów uznawanych za konstytutywne dla społeczeństwa, takich jak idea zarządzania ryzykiem czy walki ze zmianami klimatycznymi.

Autor dochodzi do wniosku, że odejście od idei względnej „nieokreśloności” polityki, rządzonej przez paradygmat roztropności  prowadzi do gruntownego przeformułowania jej idei, a także pojęcia obiektywności naukowej jako przesłanki rozstrzygnięć politycznych i prawnych. Polityka rezygnuje z holistycznie pojętego celu jakim jest ludzki i ogólnospołeczny dobrostan, odrzuca też oceny inne niż (rzekomo) instrumentalne. Przy ustanawianiu działań motywowanych koniecznością pomija się pytanie, jak, po zastosowaniu danego rozwiązania (nawet przy założeniu że będzie skuteczne), będzwyglądało życie jednostki i wspólnoty. Czyni się to w imię celów jednostkowych uznawanych w danej sytuacji za najważniejsze, np. zwalczenia choroby uznanej za szczególnie groźną, a „w ramach” tego celu, w danym momencie za jedynie ważne uznaje się cele „subjednostkowe” - jak najskuteczniejszą izolację jak największej ilości osób, jak najszersze „wyszczepienie” itp. Skutkuje to również brakiem namysłu nad użytymi środkami, pominięciem kwestii, czy osiągnięcie tych celów jednostkowych jest warte ich użycia.

Uznanie konieczności za mającej charakter nie tyle naukowy co strukturalny i instytucjonalny utrudnia również krytykę na podstawie kryteriów nauk przyrodniczych, jako najważniejsze kryterium pozostawiając uznanie instytucjonalne. Państwo z kolei przestaje być sferą wyboru dokonywanego w warunkach niepewności praktycznej (decyzja Schmittowskiego suwerena o stanie normalnym) i działań ocenianych według kryterium skutków (Weberowska etyka odpowiedzialności). Jedynym kryterium oceny działań przedstawianych jako działania państwa staje się, w przekazie medialnym, realizacja wybranej przez władzę me

Celem wystąpienia jest przedstawienie działań jakie zostały podjęte przez Komitet Stabilności Finansowej w ramach uprawnień nadzorczych podczas pandemii COVID-19.

Status prawny Komitetu Stabilności Finansowej (KSF) zakłada jego wewnętrznie dualistyczną naturę. Jest on organem właściwym w zakresie nadzoru makroostrożnosciowego i zarządzania kryzysowego. Ten kolegialny organ tworzą następujące podmioty: Narodowy Bank Polski (NBP), Ministerstwo Finansów (MF), Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) oraz Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG). Ma on charakter doradczo-konsultacyjny. W wystąpieniu zostaną poruszone kwestie dotyczące nadzoru makroostrożnościowego. Będzie ono dotyczyło roli NBP, zmian legislacyjnych w związku z pandemią (wykorzystanie instrumentów makroostrożnościwych) oraz współpracy z Europejską Radą Ryzyka Systemowego. Ważne również jest jak działania KSF wyglądały na tle jego europejskich odpowiedników. Zastosowanie metody decyzyjnej umożliwi na przedstawienie funkcjonowania KSF podczas pandemii.

Angielskie pojęcie „integrity” nie ma dobrego tłumaczenia na język polski. Najbliższy mu odpowiednik w języku polskim to słowo „uczciwość”. Nie oddaje ono jednak złożoności znaczenia angielskiego „integrity”, które jest tak istotne dla jego analizy w kontekście badań nad sferą publiczną, a w szczególności nad politykami publicznymi. W kulturze anglosaskiej „integrity” to nie tylko „uczciwość”. Jego znaczenie nie odnosi się jedynie do warstwy etycznej, ale w odniesieniu do funkcjonowania konkretnych instytucji społecznych, czy realizacji określonych polityk publicznych, ma ono bardzo konkretny i praktyczny wymiar. Gdyby koncentrować się wyłącznie na „uczciwości”, łatwo byłoby poprzestać też na wymiarze etycznym, czy analizie zachowań jednostkowych (np. konkretnych osób realizujących określone działania, w ramach polityk publicznych). Tymczasem „integrity” ma szerszy wymiar, jest pojęciem użytecznym dla oceny funkcjonowania całych instytucji, czy struktur społecznych (nie przypadkiem w literaturze anglosaskiej rozróżnia się „individual integrity” i „public integrity”. Samonarzucające się konotacje w języku polskim, czy to z uczciwością, czy z odpowiedzialnością, albo transparentnością są oczywiście prawidłowe, ale rozproszone. Polityki publiczne realizowane w duchu „integrity” mają te i wiele innych cech. Jednocześnie każdy kryzys sfery publicznej, pandemia, zawirowania gospodarcze, czy wojna stanowią wyzwanie dla zachowania tej zasady.

W swoim wystąpieniu będę opierać się na wstępnej wersji artykułu przygotowanego wspólnie z prof. U. Kurczewską i prof. K. Jasieckim, poświęconego zachowaniu zasady „integrity” w politykach publicznych, w obliczu pandemii COVID-19. Scharakteryzuję pojęcie „integrity” i pokaże na czym polega jego związek z politykami publicznymi. Na konkretnych przykładach (m.in. polityki zakupowej państwa) pokażę na czym polega problem z zachowaniem tej zasady w okresie pandemii COVID-19 i jakie są związane z tym konsekwencje dla sfery publicznej.

W referacie przedstawione zostaną wyniki analizy polityki informacyjnej prowadzonej przez najważniejsze organy i instytucje Rzeczpospolitej Polskiej w utrzymującej się sytuacji kryzysowej wywołanej COVID - 19. Z punktu widzenia analizowanej problematyki zastosowano podejście strukturalno-funkcjonalne z wykorzystaniem analizy ilościowej i jakościowej treści prezentowanych przez wybrane organy i instytucje RP służące prowadzeniu komunikacji kryzysowej. Najważniejszymi pytaniami badawczym, które zostały zadane, to między innymi: (1) czy prowadzona polityka informacyjna jest zgodna z wytycznymi Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego? (2) czy we właściwy sposób ustalono zadania dla: instytucji wiodącej, głównego wykonawcy, głównego komunikatora i podmiotów współpracujących? (3) czy działania podejmowane przez badane organy i Instytucje RP służą realizacji określonej strategii, czy też są działaniami ad hoc? (4) czy prezentowane komunikaty są zrozumiałe i dostępne dla wszystkich obywateli, (5) czy przekazywane informacje są prawdziwe i rzetelne czy posiadają znamiona komunikowania informacyjno-perswazyjnego?

Pandemia Covid-19 jako nowe zagrożenie zmusiła rządy państw Grupy Wyszehradzkiej do szczególnej reakcji. Spośród możliwych instrumentów w trzech z czterech państw V4 wprowadzono stan wyjątkowy. Celem wystąpienia jest analiza reakcji władz czterech państw tworzących Grupę Wyszehradzką, tj. Czech, Polski, Słowacji i Węgier, na zagrożenie koronawirusem poprzez wykorzystanie instytucji stanu wyjątkowego jako specjalnego reżimu prawnego w obliczu określonego zagrożenia. Główne pytanie badawcze brzmi: jakie były polityczne konsekwencje wprowadzenia stanu wyjątkowego i czy okazał się on skutecznym narzędziem w walce z pandemią koronawirusa? Do porównania doświadczeń państw Grupy Wyszehradzkiej i ich strategii walki z pandemią Covid-19 wykorzystana zostanie metoda porównawcza.

W ramach projektu naukowego pt „Plany migracyjne studentów uczelni medycznych i ich rzeczywista realizacja. Czy naprawdę wyjadą? (2021-25) finansowanego z grantu NCN w ramach programu OPUS została przeprowadzona ankieta (N=205, luty 2022) wśród studentów ostatniego roku studiów na czterech uniwersytetach medycznych w Polsce (w Warszawie, Krakowie, Gdańsku i Białymstoku). Jednym z jej elementów było zbadanie na ile doświadczenia pandemii oraz polityka państwa wobec obowiązku szczepień ma wpływ na plany migracyjne i wybór państwa przyjmującego studentów VI roku kierunku lekarskiego. Analiza wyników ankiety pokazała, że 61% respondentów uważało, że doświadczenie pandemii zwiększyło prawdopodobieństwo migracji polskich studentów medycyny, a 89% uważało, że szczepienia przeciwko Covid-19 powinny być obowiązkowe dla personelu medycznego. Polityka danego państwa w zakresie szczepień ma wpływ na jego wybór jako potencjalnego kraju emigracji. 

Innymi czynnikami wypychającymi z Polski były (w porządku malejącym) „sytuacja społeczno-polityczna w Polsce”, „godziny pracy” i „warunki pracy”. Głównymi czynnikami przyciągającymi ich do potencjalnych krajów docelowych (wśród których najczęściej wymieniano Niemcy, Szwecję, Wielką Brytanię, Szwajcarię i Norwegię) były „godziny pracy pozwalające na realizację celów osobistych”, „poziomy wynagrodzeń” oraz „wyposażenie w miejsce pracy".

W czasie referatu zostaną zaprezentowane wyniki pierwszej tury badań podłużnych z podziałem na poszczególne uniwersytety.